مفاهیم بورس

رتبه نقد شوندگی

سهام شرکتها بر اساس نسبت نقد شوندگی رتبه بندی می گردند و هر چه نسبت نقد شوندگی شرکتی بزرگتر گردد ، رتبه نقد شوندگی شرکت بالاتر خواهد بود و شرکت با بیشترین نسبت نقد شوندگی رتبه نقد شوندگی یک را بخود اختصاص خواهد داد . بقیه شرکتها نیز بر اساس نسبت نقدشوندگی خود رتبه بندی می شوند .

نسبت نقدشوندگی به زبان ساده قابلیت نقد شدن  سهم را نشان می دهد ،  بدین معنا که هر چه نسبت نقد شوندگی یک سهم بیشتر باشد ، آن سهم آسان تر نقد می گردد .

نسبت نقد شوندگی از عکس حاصل جمع معکوسات شش پارامتر زیر در طی یک فاصله زمانی بدست می آید :

تعداد روز معامله – تعداد خریدار – تعداد دفعات – تعداد سهام معامله شده – حجم ریالی معاملات متوسط ارزش روز

نسبت نقد شوندگی می تواند برای یک روز یا هر بازه زمانی دلخواه محاسبه گردد . افزایش هر یک از شش پارامتر فوق در طی بازه زمانی مورد نظر ، ‌نسبت نقد شوندگی را افزایش می دهد .

بازده انتظاری

میانگین بازده در طی دوره های گذشته می باشد که بر اساس آن انتظار نسبت به بازده دوره بعد شکل می گیرد .

ریسک

جذر انحراف از معیار بازده در طی  دوره های گذشته می باشد .

اگر بازده انتظاری برابر r  و ریسک برابر σ  باشد ،  انتظار نسبت به بازده

دوره آینده R  بدین صورت شکل می گیرد :

احتمال 68 درصد	σ <  R  < r+σr-
احتمال 95 درصد	σ2 <  R  < r+σ2r-
احتمال 99.5 درصد	σ3 <  R  < r+σr-3

بدین ترتیب همانطور که ملاحظه می گردد با کاهش ریسک ، امکان نزدیک شدن بازده‌ دوره آینده به بازده انتظاری افزایش می یابد .

به عنوان مثال میانگین بازده سه ماهه سهم شرکت سر. ساختمان از تاریخ 01/03/81 تا 01/03/84  برابر 51.02 درصد می باشد که این بازده میانگین ، بازده انتظاری سه ماهه این شرکت تلقی می‌گردد . ریسک سهم نیز در این بازه زمانی 99.87 محاسبه شده است.

با این فروض می توان احتمالات زیر را برای وقوع بازده سه ماهه آینده این سهم R )  ) در نظر گرفت :

احتمال 68 درصد	<  R  < 150.89  48.85  -
احتمال 95 درصد	-148.72  <  R  <  250.76
احتمال 99.5 درصد	248.59 <  R  <  350.63-

نسبت بازده به ریسک معیاری برای تشخیص این موضوع می باشد که در ازای کسب بازده مورد نظر ،‌ چه میزان ریسک باید تقبل گردد . هر چه این نسبت برابر با عدد بزرگتری گردد ،  نشان دهنده آنست که در ازای بازده انتظاری ، ریسک کمتری باید تحمل کرد.

نسبت شارپ

نسبت شارپ مفهومی مشابه  نسبت بازده به ریسک دارد با این تفاوت که بازده بدون ریسک در طی دوره مورد نظر از بازده انتظاری کسر می گردد. در ایران بازده سرمایه گذاری بدون ریسک را نرخ بازده 17 درصدی سالیانه اوراق مشارکت در نظر می گیرند که بصورت سه ماه سه ماه قابل برداشت می باشد. پس اگر نسبت شارپ در مورد بازه زمانی یک‌ساله بکار رود ، عدد 17 درصد از بازده انتظاری یکساله سهم کسر شده و حاصل بر ریسک یکساله سهم تقسیم می گردد  و اگر نسبت شارپ در مورد بازه زمانی سه ماهه بکار رود ، عدد 4.25 درصد از بازده انتظاری سه ماهه سهم کسر شده و حاصل بر ریسک سه ماهه سهم تقسیم می گردد.

نکته دیگری که از نسبت شارپ می توان استخراج کرد ، به صرفه بودن سرمایه گذاری در شرکت مورد نظر در مقایسه با سرمایه گذاری بدون ریسک سه ماهه یا یکساله در اوراق مشارکت می‌باشد.

بدین معنا که منفی بودن نسبت شارپ نشان می دهد که بازده انتظاری سهم مورد نظر از بازده بدون ریسک اوراق مشارکت کمتر بوده و لذا سرمایه گذاری در چنین شرکتی توجه پذیر بنظر نمی رسد .

ضریب بتا

ضریب بتا عددی برای مقایسه شدت همسویی تغییرات بازده شرکت مورد نظر با  بازده شاخص کل بازار  می باشد. بدین معنا که آیا تغییرات بازار بر روی سهم شرکت مورد نظر تاثیر می گذارد ؟ و میزان و شدت این تاثیر چگونه است ؟

ضریب بتا نسبت به مقدار یک سنجیده می شود ، بدین معنا که ضریب بتای یک ، بزرگتر از یک و کوچکتر از یک به ترتیب نشاندهنده هم شدت بودن ، شدیدتر بودن و ملایم تر بودن  تغیرات بازده شرکت مد نظر با بازده شاخص کل می باشند.

ضریب بتای صفر نیز نشان دهنده بی تفاوتی و استقلال تغییرات بازده شرکت مد نظر نسبت به بازده شاخص کل می باشد. در نهایت علامت مثبت ضریب بتا همسو بودن و علامت منفی این ضریب غیر همسو بودن تغییرات بازده شرکت مورد نظر با تغییرات بازده شاخص کل را نشان می دهد. به ضریب بتا ریسک سیستماتیک ( در مقابل ریسک غیر سیستماتیک که همان جذر انحراف از معیار بازده می باشد ) نیز گفته می شود.