بطور کلی بودجه یک برنامه مالی است . شامل کلیه فعالیتهای عملیاتی و
مالی بوده که برای یک دوره معین ( معمولاً یک سال مالی ) در نظر گرفته می
شود. بودجه جامع شامل بودجه عملیاتی و بودجه مالی است که هر یک به اجزاء
کوچتری تقسیم می شوند:
1- بودجه عملیاتی
بودجه فروش ،
بودجه تولید، بودجه مواد مصرفی ، بودجه خرید مواد ، بودجه دستمزد مستقیم ،
بودجه هزینه سربار ساخت ، بودجه بهای تمام شده کالای ساخته شده ، بودجه
موجودیهای جنسی ، بودجه بهای تمام شده کالاهای فروش رفته ، بودجه هزینه های
عمومی ، اداری ، توزیع و فروش و بودجه صورت حساب سود و زیان را شامل می
گردد. بنابراین بودجه عملیاتی از بودجه فروش شروع شده و به بودجه سود و
زیان ختم می شود.
2-بودجه مالی
بودجه نقدی ( نفد و بانک )، صورت جریانهای نقدی ، بودجه هزینه های سرمایه ای و بودجه صورت وضعیت مالی ( ترازنامه ) است .
بودجه
جامع معمولاً با برآورد تعداد واحد های مورد انتظار برای فروش و یا سود
مورد انتظار در سال شروع شده و به ترازنامه پیش بینی شده ختم می شود.
در
طی دوره مالی به منظور کنترل عملیات و برنامه ریزی صحیح باید نتایج عملیات
را با بودجه مورد نظر مقایسه کرده و انحرافات موجود را تجزیه و تحلیل و به
مدیریت تصمیم گیرنده گزارش نمود.