حق اولاد امسال کارگران برای هر فرزند به میزان 48 هزار و 712 تومان خواهد بود.
عضو شورای عالی کار و نماینده کارگران کشور اظهار داشت: همچنین افراد مشمول قانون کار که دارای 2 فرزند باشند برای هر ماه به میزان 97 هزار و 425 تومان به حقوق آنان افزوده می شود. نحوه محاسبه حق اولاد بر مبنای یک فرمول مشخص و روشن است.
صالحی با تاکید بر اینکه در سال جاری برای هر روز کار حداقل بگیران 16 هزار و 237 تومان در نظر گرفته شده است افزود: طبق فرمول تعیین شده برای محاسبه حق اولاد افراد، 3 برابر حداقل مزد روزانه باید به افراد برای هر فرزند پرداخت شود.
این مقام مسئول کارگری کشور، ادامه داد: درباره سایر سطوح مزدی نیز حق اولاد با حداقل بگیران یکسان است و اساسا نمی توان برای افرا با هر میزان دریافتی یک حق اولاد جداگانه محاسبه کرد؛ بنابراین در قانون موجود برای همه گروه ها یک رقم حق اولاد منظور می شود.
وی تاکید کرد: همچنین طبق قانون حق اولاد افراد تنها برای دو فرزند در ماه پرداخت می شود و اگر فرد شاغلی دارای بیش از 2 فرزند باشد، تنها دو فرزند وی می تواند مشمول حق اولاد باشد و مابقی فرزندان در محاسبه حق اولاد قرار نمی گیرند.
همچنین مسعود نیازی، عضو هیئت مدیره کانون عالی انجمن های صنفی کارگران ایران نیز در گفتگو با مهر با بیان اینکه حق اولاد بر مبنای یک فرمول روشن و مشخص تعیین می شود، گفت: با افزایش حداقل دستمزد سالیانه، به حق اولاد نیز افزوده می شود.
نیازی تصریح کرد: نمی توان برای هر فرد با دریافتی متفاوت حق اولاد جداگانه ای داشته باشیم. در قانون این حق بر مبنای حداقل دستمزد سالیانه مصوب شورای عالی کار محاسبه می شود و حقوق و مزایای دریافتی افراد در این بخش ملاک نیست.
نگاهی هم به روند افزایش حق اولاد در سال های گذشته نشان می دهد که حق اولاد 5679 تومانی سال 80 برای هر اولاد به 33030 تومان در سال 90 افزایش یافته است. همچنین میزان حق اولاد برای یک فرزند در سال 91 به میزان 38970 تومان بوده است.
جدول ۷ ساله عیدی مشمولان قانون کار (طبق دستمزد مصوب شورای عالی کار) حداکثر عیدی حداقل عیدی حداقل دستمزد سال
۴۵۰۰۰0 ۳۰۰۰۰0 ۱۵۰۰۰0 ۸۵
۵۴۹۰۰0 ۳۶۶۰۰0 ۱۸۳۰۰0 ۸۶
۶۵۸۸۰0 ۴۳۹۲۰0 ۲۱۹۶۰0 ۸۷
۷۹۰۵۶0 ۵۲۷۰۴0 ۲۶۳۵۲0 ۸۸
۹۰۹۰۰0 ۶۰۶۰۰0 ۳۰۳۰۰0 ۸۹
۹۹۹۹۰0 ۶۶۶۶۰0 ۳۳۰۳۰0 ۹۰
۱۱۶۹۱۰0 ۷۷۹۴۰0 ۳۸۹۷۰0 ۹۱
امروزه قیمت و کیفیت از مهمترین مزیتهای رقابتی در صنایع به شمار میآیند. از این رو بررسی رابطه بین این دو مزیت رقابتی در سالهای اخیر به ویژه در صنایع پیشرو و کشورهای صنعتی بسیار مورد بحث بوده است. این که بدی کیفیت چه تاثیری بر قیمت محصولات و متعاقباً درآمد شرکت خواهد داشت و نیز برای رسیدن به کیفیت مطلوب باید چقدرهزینه کنیم، بحث هزینهیابی کیفیت را جایگاهی ویژه بخشیده است.
هزینه یابی کیفیت از مباحث جدید مدیریتی است که می‌تواند وضعیت و عملکرد شرکت را از ابعاد مختلف مانند حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی)، کنترل کیفیت، تعمیرات و نگهداری، زنجیره تامین، مدیریت تولید، انبارها، ایمنی و بهداشت، آموزش و بهسازی و موارد دیگر نشان دهد و با تهیه ترازنامه کیفیت در شرکت و مقایسه روند هزینههای کیفیت می‌توان هزینه کیفیت در شرکت را کنترل و بهبود بخشید.
تاکید و کار بر روی مفاهیم هزینهیابی کیفیت در طول زمان، نکات مهم و ارزشمندی را مشخص کرده است که از اهمیت بالایی برخوردارند. برخی از این نکات عبارتند از:
* هزینههای کیفیت در گزارش‌های حسابداری به طور کامل ثبت نمیشوند و اغلب هزینههای واقعی کیفیت بسیار بیشتر از موارد گزارش شده هستند.
* هزینههای کیفیت نباید تنها در مورد فعالیت‌های عملیاتی و تولیدی درنظر گرفته شوند بلکه فعالیت‌های خدماتی و پشتیبانی نیز تاثیر عمدهای در افزایش یا کاهش هزینههای کیفیت دارند، بنابراین باید هزینههای مربوط نیز در هزینههای کیفیت مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرند.
* کاهش هزینههای کیفیت در چارچوب برنامههای استراتژیک سازمان‌ها قرار دارد.
1- هزینه های کیفیت کدامند؟
سه دیدگاه اصلی در مورد تعریف هزینههای کیفیت وجود دارد که عبارتند از:
* هزینههای رسیدن به کیفیت مطلوب از طریق طراحی و سازماندهی
* هزینههای عملیاتی واحد کنترل کیفیت (تجهیزات، حقوق و دستمزد و...)
* هزینههایی که از کیفیت پایین و نامطلوب محصول ناشی می‌شود (شامل ضایعات، افت قیمت محصول و...).
در این پژوهش، هزینه کیفیت برابر با مجموع هزینههای سه گروه پیشگفته در نظر گرفته شده و تلاش بر این است سیستم هزینه های جامعی طراحی شود که تمامی دیدگاههای هزینه‌ای یادشده را در برگیرد.
گام برداشتن در جهت بهبود کیفیت، به تعریف پروژههای بهبود کیفی و همزمان با آن توسعه سیستم حسابداری نیاز دارد؛ به طوری که بتوان اطلاعات مورد نیاز به منظور بررسی عملکرد پروژههای بهبود کیفیت را به دست آورد. بنابراین یک گام اساسی در کاهش هزینه‌ها، اصلاح و توسعه سیستم حسابداری است؛ به گونه ای که بتوان هزینههای کیفیت را محاسبه کرد و ضمن ارائه گزارش‌های مناسب، به اندازهگیری اثربخشی فعالیتها و پروژههای کاهش هزینه پرداخت و راهکارهای عملی برای کنترل و بهبود هزینههای کیفیت و به تبع آن، عملیات تضمین و کنترل کیفیت ارائه کرد.
به منظور اصلاح و توسعه سیستم حسابداری باید هزینههای کیفیت را طبقهبندی کرد و به هر یک از گروههای هزینه‌ای، کد هزینه تخصیــص داد.
به منظور اندازهگیری هزینههای کیفیت لازم است ابتدا اجزای هزینههای کیفیت شناسایی و طبقهبندی شده، سپس کلیه هزینه های مرتبط با کیفیت بر اساس آمار دادههای هزینه‌ای موجود یا طرح مدون جمعآوری اطلاعات، مشخص و در قالب طبقهبندی شده دسته بندی شوند. تنها در این صورت است که می‌توان راهکارهای مناسبی برای حذف هزینههای عمده کیفیت ارائه و اجرا کرد.
2- طبقه بندی
کارشناسان، هزینههای کیفیت را در چهار گروه اصلی قرار میدهند. این گروهبندی در مقایسه با سایر گروهبندیهای رایج، از پذیرش و مقبولیت بیشتری برخوردار است. این چهارگروه عبارتند از:
الف - هزینه های شکست درونی (درون سازمانی)
ب – هزینه های شکست برونی
ج – هزینه های ارزیابی کیفیت
د – هزینه های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت
هر یک از این گروههای اصلی نیز زیر مجموعههایی دارند.
الف : هزینه های شکست درونی (درون سازمانی)
این هزینه ها شامل ایرادهایی است که در مراحل مختلف پیش از تحویل محصول به مشتری بروز می‌کنند و سازمان به روشهای مختلف از قبیل بازرسی و آزمایش توسط کارکنان واحد کنترل کیفیت خود یا بازرسان خارجی به این عیوب پی میبرد و به حذف آنها اقدام می‌کند. زیر گروههای تشکیلدهنده این گروه عبارتند از:
1ـ هزینه های دورریز یا اسقاطی : محصولات و اقلامی که به علت عدم انطباق با مشخصه های مهندسی تعریف شده، قابلیت ارائه به مشتریان و یا استفاده در کاربردهای دیگر را نداشته باشند، به عنوان دورریز یا اسقاط درنظرگرفته می‌شوند. مانند تغییر شکل ورقهای فولادی به علت بالا بودن دمای کورههای لعاب .
2ـ هزینه های تعمیر و دوبارهکاری محصولات تولیدی شرکت: محصولاتی که در داخل شرکت ساخته می‌شوند و به دلیل مطابقت نداشتن با مشخصه های مورد نیاز، قابل استفاده نیستند، در برخی موارد با تکرار برخی فعالیت‌های اصلاحی یا انجام فعالیت‌های تعمیراتی قابل استفاده می‌شوند که هزینه این گونه فعالیتها باید از فعالیت‌های تولیدی تفکیک و در سرفصل هزینه های کیفیت منظور شود. اصلاح سوختگی رنگ بدنه خودروها، رگلاژ کردن درهای خودرو و … مثالهای این نوع هزینه‌ها هستند.
3ـ هزینه های تحلیل شکست: هزینه های مربوط به بررسی و تحلیل کارشناسی علل بروز ایراد در محصول و چارهاندیشی در خصوص راه حلهای رفع و جلوگیری از تکرار آنها در این زیر گروه قرار میگیرند.
کلیه هزینه های مربوط به گروههای مهندسی، R&D و مشاوران و جلسات متعددی که با حضور مدیران و کارشناسان ارشد به منظور رفع علت وقوع ضایعات تشکیل می‌شود، در این گروه از هزینه ها جای میگیرند.
4ـ تعمیر واصلاح اقلام معیوب دریافتی: شامل هزینه های مربوط به آماده سازی اقلام دریافتی از تامین کنندگان مواد مورد استفاده که به علت عدم رعایت مشخصه های درخواستی از طرف تامین کننده، به شکل فعلی قابلیت به کارگیری و استفاده را ندارند و باید تعمیر یا اصلاح شوند. (قطعات دریافتی از شرکت‌های طراحی ومهندسی و یا دیگر ساپلایرها).
5ـ هزینه های ناشی از نگهداری نامناسب مواد اولیه : هزینه های ناشی از مناسب نبودن نحوه انبارش که به صدمه دیدن اقلام مصرفی منجر می‌شود، در این گروه قرار میگیرند. مثالهایی از این دست عبارتند از :
* فاسد شدن لاستیک در زیر نور آفتاب
* فاسد شدن رنگ و مواد شیمیایی به دلیل گرمای محل نگهداری
* زنگ زدگی فولاد در مجاورت رطوبت و یا ریزش باران
* افت کیفی روغنها به دلیل نفوذ آب و یا اتمام تاریخ مصرف
* از بین رفتن محصولات کشاورزی در کارخانه های مواد غذایی
کلیه مواردی که شرایط محیطی و جوی بر کیفیت آنها تاثیر میگذارد، در این سرفصل گنجانده می‌شود.
6ـ هزینه های آزمایش مجدد اقلام اصلاح شده : در صورتی که محصولی تعمیر و اصلاح شود یا دوباره کاری روی آن صورت گیرد، نیازمند بازرسی و آزمایش به منظور کسب اطمینان از قرار گرفتن در حدود تلرانس قابل قبول است. هزینه های آزمایشهای مربوط باید از بازرسی و آزمایشهایی که در شرایط عادی تولید انجام می‌شوند، تفکیک و به طور جداگانه محاسبه شود، مانند رنگ بدنه خودروهایی که پس از پولیش کردن دوباره تست می‌شوند.
7ـ هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول : هزینه ناشی از فروش محصولات با قیمتی پایینتر، به دلیل مطابقت نداشتن مشخصههای آنها با محصولات استاندارد در این زیرگروه قرار میگیرد. اگر به هر دلیل محصولات تولید شده در سطوح کیفیت درجه دو یا پایینتر ارزیابی شوند، با قیمت کمتر به فروش خواهند رسید که این کاهش درآمد را نیز می‌توان به عنوان هزینههای کیفیت محاسبه کرد.
ب - هزینه های شکست برونی (برون سازمانی)
این گروه، هزینه هایی را دربرمیگیرد که پس از دریافت محصول توسط مشتری ایجاد می‌شوند و تا پیش از به کارگیری محصول توسط مشتری، مشخص و کشف نشدهاند.
عناصر این گروه از هزینه‌ها عبارتند از:
1ـ هزینه های ضمانت: این زیرگروه دربرگیرنده هزینههای گارانتی شامل هزینههای تعویض، تعمیر ویا جایگزینی محصولات، حمل ونقل و نصب مجدد است.
2ـ هزینه های برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان: هزینه های فعالیتهایی که برای پاسخگویی به مشتریان شاکی و جلب رضایت آنها از سوی شرکت تقبل می‌شود، شامل هزینههای تماسهاس تلفنی، نفر ـ ساعت مورد نیاز برای تکمیل فرم‌های نظرخواهی از مشتریان و پروژههای صدای مشتری و در بعضی موارد پرداخت خسارت به مشتریان.
3ـ هزینه های اصلاح محصولات دردست مشتریان: هزینه های تعویض، تعمیر یا جایگزینی محصولات معیوبی که شرکت برای رفع ایرادهایشان به تعویض و اصلاح اقدام می‌کند . در سالهای اخیر بسیاری از کارخانههای خودروساز نقص فنی موجود درخودروهای فروخته شده خود را به اطلاع خریداران محصول مورد نظر میرسانند و به تعویض و اصلاح نقص فنی به صورت رایگان اقدام می‌کنند. چنین عملیاتی هزینههای نیروی انسانی، قطعات جایگزین و … را در بر خواهد داشت.
ج - هزینه های ارزیابی
این هزینه ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه های محصول با ویژگیهای کیفی مورد نظر صرف می‌شوند. برخی از زیر گروههای این گروه عبارتند از:
1ـ هزینه های ارزیابی پیمانکاران فرعی : پیمانکاران فرعی تامین کنندگان مواد و قطعات، خدمات و محصولات مورد استفاده شرکت باید پیش از خرید مورد ارزیابی قرار گیرند و از توانایی و قابلیت آنها در برآورده کردن نیازهای شرکت اطمینان حاصل شود. همچنین هنگام ارائه محصول موردنظر و در حین مصرف نیز باید هزینههای بررسی کارشناسی شرکت عرضه کننده و سیستمهای آن، جمعآوری اطلاعات بازخورد مجموعههای مصرفی و تحلیل آنها در این زیر گروه محاسبه شود.
2ـ هزینه بازرسی و آزمایش ورودیها : این زیرگروه شامل هزینه های مربوط به بازرسی و آزمایش مواد اولیه خریداری شده در هنگام ورود به شرکت، اعزام کارشناس به محل تامینکنندگان کالاها و مواد یا استفاده از خدمات بازرسی شرکت‌های شخص ثالث بازرسیکننده در محل تامینکنندگان کالاست. کلیه هزینههای نیروی کار، تجهیزات، مواد مصرف شده برای آزمایش و تستهای مخرب به منظورکنترل اقلام ورودی به شرکت در این گروه دسته بندی می‌شود.
3ـ بازرسی و آزمایش حین فرایند : شامل هزینه فعالیت‌های بازرسی و آزمایش مجموعه ها و قطعات حین فرایند برای کسب اطمینان از صحت و دقت فرایندهای انجام شده بر روی آنهاست. این هزینه‌ها شامل هزینه نیروی کار کنترل کیفیت، تجهیزات و مواد مورد نیاز برای آزمایش و همچنین هزینههای خدمات مشاورهای برای بازرسی و آزمایش اقلام حین تولید می‌شود.
4ـ بازرسی و آزمایش محصول نهایی : هزینه بازرسی و آزمایش که بر روی محصول نهایی و به منظور تعیین پذیرش یا عدم پذیرش کالای نهایی تولید شده و مشخص کردن قابلیت ارائه محصول به مشتری انجام می‌شود، شامل هزینههای نیروی کار، تجهیزات و مواد است. در صورتی که کالای آماده شده برای ارسال به مشـتری، بیش از حد قابل قبول اقلام معیوب داشته باشد باید مورد بازرسی صد در صد قرار گیرد و اقلام معیـوب آن تا رسیدن به حد قابل قبول جداسازی شود. هزینه این بازرسی اضافه باید مشخص و در حسابها تفکیک شود. هزینههای بازرسی محصول نهایی به ندرت صفر می‌شوند زیرا به منظور جلوگیری از هزینههای بیشتر باید که محصولات نهایی مورد بازرسی قرار گیرند اما افزایش میزان اشکالات باعث می‌شود عمق بازرسیها بیشتر شود و هزینههای بازرسی محصول روند صعودی پیدا کند.
5ـ هزینههای ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت : شامل هزینههای فعالیت‌های ممیزی در مورد محصول که به منظور کسب اطمینان از صحت بازرسی و آزمونها و کنترل انجام صحیح فرایند و مطابقت و یا ردیابی مشخصههای محصول توسط بازرسان داخلی شرکت یا بازرسان خارجی انجام می‌شود. این ممیزیها می‌تواند در مورد محصولات ورودی، نیمه ساخته یا محصول نهایی صورت گیرد. (ممیزی ISO، اندازهگیری شاخصهای NPMS، ممیزی EFQM و ممیزی دیگرسیستمهای کیفیت)
6ـ هزینههای کنترل تجهیزات بازرسی و اندازهگیری: این گروه از هزینه‌ها شامل هزینههای مربوط به کنترل تجهیزات بازرسی و اندازهگیری و حفظ آنها در شرایط مطلوب است؛ به گونهای که بتوان به مقادیر اندازهگیری شده توسط این دستگاهها اعتماد کرد. عمده این هزینه‌ها دربرگیرنده تدارک تجهیزات مناسب و کالیبراسیون آنهاست.
7ـ بررسی کیفیت موجودی انبارها : در صورتی که اقلام سالم خریداری شده مدت زمان طولانی و یا در شرایط نامناسب در انبارها نگهداری شوند، ممکن است کیفیت مواد افت کند؛ بنابراین موجودی انبارها در دوره‌های مختلف احتمالاً مورد ارزیابی قرار میگیرد. در حقیقت هزینه های مربوط به بررسی کیفیت موجودیهایی که در انبار شرکت نگهداری می‌شوند، به منظور کسب اطمینان از حفظ کیفیت مورد نیاز برای استفاده از آنها در تولید محصولات یا انجام بازرسی و آزمونهاست. هزینه انبارگردانی برای حسابرسی شرکت نباید در این سرفصل لحاظ شود.
د - هزینه های طرح ریزی، پشتیبانی و پیگیری کیفیت
شامل هزینه فعالیتهایی که برای جلوگیری از بروز ایرادها وخرابیها در محصولات صرف می‌شوند. صرف این هزینه‌ها باعث کاهش خرابی و ایراد در محصول تولیدی در مراحل مختلف ـ از ورود محصولات به شرکت تا تحویل محصول نهایی ـ می‌شود. اصلیترین زیرگروههای موجود در این گروه عبارتند از:
1ـ هزینههای طرح ریزی کیفیت: شامل هزینه فعالیتهایی که به منظور تهیه طرحهای کیفیت برای تولید محصولات مختلف، تهیه طرحهای جامع کیفیت در شرکت، سیستم اطلاعاتی کیفیت، تست قابلیت برآورده کردن نیازها و… صورت میگیرد. همچنین هزینههای تهیه، تکثیر و توزیع دستورالعملها، رویهها وجزوهها و مستندات مربوط به نحوه پیاده کردن طرحهای تهیه شده نیز در همین گروه لحاظ می‌شود.
2ـ هزینههای آموزش : هزینههای جمع آوری نیازهای آموزشی، برنامهریزی، آماده سازی و اجرای دوره‌های آموزشی مورد نیاز به منظور حفظ یا ارتقای سطح کیفیت محصولات تولیدی شرکت در این زیر گروه قرار میگیرند. این آموزشها می‌توانند آموزشهای تخصصی چگونگی انجام کار یا آموزشهای مرتبط با مفاهیم عمومی کیفیت باشند. همچنین هزینه های خرید کتب و نشریات تخصصی، تهیه و تکثیر جزوههای آموزشی، شرکت در سمینارها، ایاب و ذهاب و اقامت کارشناسان در داخل و خارج از کشور و کلیه هزینه های آموزش در این سر فصل قابل دسته بندی هستند. زیرا آموزش به منظور جلوگیری از حوادث در حین کار، کاهش خرابیها، دوباره کاریها و بهبود کیفیت در شرکت صورت میپذیرد.
3ـ هزینه های طراحی و کنترل فرایند: هزینه فعالیت‌های مرتبط با بررسی قابلیتها و تواناییهای فرایند و بازرسی هایی که در خط تولید شکل میگیرند و همچنین فعالیتهایی که به منظور کسب اطمینان از صحت انجام کارها در فرایند تولید انجام می‌شوند، در این گروه قرار دارند. این فعالیتها به منظور پاسخگویی به چنین پرسشهایی صورت میگیرند:
وجود کدام یک از ایسـتگاههای کنترل کیفی منطقی است؟
آیا تعداد ایسـتـگاههای کنـترل کیفی کافی است؟
روشهای مناسبتری برای کنترل کیفی وجود ندارد؟
استفاده از ابزارها و تجهیزات جدید توجیه کافی دارد؟
آیا استفاده از حسگرها (سنسورها) می‌تواند به کاهش هزینههای کیفیت کمک کند و یا کیفیت را افزایش دهد؟
4ـ هزینه های گزارشدهی: گزارش دهی کیفیت، وضعیت کیفی محصول و نمرات منفی محصولات، گزارش مربوط به نتایج نظرسنجی از مشتریان، گزارش‌های فعالیت‌های بازرسی و آزمایش و دیگر گزارش‌های مورد نیاز مدیران میانی و ارشد شرکت، در بر گیرنده هزینههایی است که باید در این زیر گروه قرار گیرند.در این زمینه جدای هزینه نفر – ساعت، باید هزینههای اداری مربوط را نیز در نظر گرفت.
نکته قابل توجه در مورد گروه بندی فوق و زیر گروههای مربوط، آن است که بسیاری از این زیرگروهها در حالت عادی در سر فصل حسابداری یا اصلا دیده نشده اند یا به صورت مستقل وجود ندارند که تشخیص این حسابها یکی از اهداف اصلی سیستم حسابداری کیفیت است. به عنوان مثال، زیر گروه بازرسی و آزمون مجدد که از اجزای گروه هزینه های شکست داخلی است، معمولا در سر فصلهای حسابداری وجود ندارد و حسابداران به بازرسی و آزمونهای مجدد مانند بازرسی و آزمون اولیه نگاه می‌کنند و تفاوتی بین این دو قائل نیستند. این موضوع نیاز به تغیییر در سیستم حسابداری شرکت‌ها را برای تطبیق با تعاریف هزینههای کیفیت و فراهم آمدن امکان جمع آوری اطلاعات هزینه های کیفیت گوشزد می‌کند.
3 – تطبیق هزینه های کیفیت با سیستم حسابداری شرکت
با توجه به سر فصلهای هزینه یابی کیفیت و شرایط موجود در شرکت، هزینههای کیفیت را به سه روش زیر محاسبه میکنیم :
1- بعضی از هزینههای کیفیت در سر فصـلهای حـسـابداری شرکت وجود دارند که مبلغ مانده این حسابها جزو هزینههای کیفیت لحاظ می‌شود.
2- آن دسته از هزینههای کیفیت که در صورت حساب کل شرکت دیده نمیشوند اما می‌توان آنها را در حسابهای معین یا تفصیلی شرکت مشاهده کرد.
3 - هزینههایی که در سرفصل حسـابهای کل، معین و تفصیلی دیده نمیشوند و یا با عنوان دیگری محاسبه می‌شوند که برای محاسبه هزینههای کیفیت باید این سر فصلها به وجود آیند.
4 - ترازنامه هزینه یابی کیفیت
ترازنامه کیفیت نشانگر محاسبه هزینه های کیفیت به صورت ریالی است و ارتباط بین هزینه های کیفیت را آشکار می‌کند. با مقایسه ترازنامه کیفیت برای چند سال می‌توان موثر بودن سیستم هزینه یابی کیفیت در شرکت را استدلال کرد. افزایش هزینههای ارزیابی و پیشگیری، کاهش هزینههای شکست درونی و برونی را به همراه خواهد داشت و عکس این قضیه نیز صادق است. بر این اساس، هزینه های شکست درونی و برونی در سمت راست ترازنامه کیفیت وهزینه های ارزیابی و پیشگیری در سمت چپ محاسبه می‌شود. با توجه به بالا بودن هزینههای شکست درونی و برونی نسبت به هزینههای ارزیابی و پیشگیری، برای تراز کردن ترازنامه باید تفاوت مبلغ هزینه های شکست درونی و برونی و هزینههای ارزیابی و پیشگیری را با عنوان هزینه های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته نشان داد که کاهش این هزینه ها در بلند مدت را باید اثربخش بودن سیستم هزینه یابی کیفیت تلقی کرد.
پس از تهیه ترازنامه کیفیت، مبلغ ریالی هزینه شکست برونی بسیار حائز اهمیت است. مشکلاتی که پس از تحویل محصول بروز می‌کند، تا حدود قابل توجهی بیانگر ناکارآمد بودن و ضعف روشهای کنترل کیفیت است که این عامل را می‌توان از طریق پیگیری و افزایش بودجه هزینه پیشگیری طرحریزی کیفیت، و هزینه طراحی و کنترل فرایند بازرسی و هزینه گزارشدهی بهبود بخشید. توجه به دلایل شکست برونی می‌تواند بیانگر مواردی باشد که احتمالاً از دید کارشناسان شرکت دور مانده است؛ از این رو می‌توان از گزارش‌های مربوط به منظور بهبود فرایند طراحی کیفیت استفاده کرد.
شرکت XX سهامی‌عام
ترازنامه کیفیت
برای دوره مالی منتهی به 29/12/ ...
هزینه های شکست درونی:
هزینه مواد وقطعات دور ریز و ضایعات
هزینه تعمیر و دوباره کاری محصولات
هزینه تحلیل شکست
هزینه تعمیر و اصلاح اقلام معیوب
هزینه نگهداری نا مناسب مواد اولیه
هزینه آزمایش مجدد محصولات اصلاح شده
هزینه درجه بندی کیفیت محصولات زیر سطح قابل قبول
هزینه های شکست برونی:
هزینه ضمانت
هزینه برگشت محصول توسط مشتری و شکایات مشتریان
هزینه اصلاح محصولات در دست مشتریان
هزینه های ارزیابی :
هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی، تامین کنندگان مواد، قطعات و خدمات
هزینه بازرسی وآزمایش مواد وقطعات در بدو ورود
هزینه بازرسی و آزمایش حین فرایند
هزینه بازرسی و آزمایش محصول نهایی
هزینههای ایجاد و ممیزی سیستمهای کیفیت
هزینه کنترل تجهیزات بازرسی و اندازهگیری
هزینه مربوط به بررسی کیفی موجودی انبارها
هزینه های پیشگیری:
هزینه طرح ریزی کیفیت
هزینه آموزش
هزینه طراحی و کنترل فرایند بازرسی
هزینههای گزارشها و آمار مربوط به کیفیت
هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی
هزینه های کیفی قابل کنترل به وقوع پیوسته:
جمع :
جمع :
5 - نتایج پژوهش
1ـ5 ـ گزارش هزینه های کیفیت و سیستمهای ردیابی خطا : پس از محاسبه ترازنامه کیفیت می‌توان با توجه به سهم هر یک از هزینههای کیفیت، از مجموع هزینه کیفیت گزارش تهیه و هزینههای عمده کیفیت شرکت را دسته بندی کرد. سپس از طریق تمرکز بر هزینههای عمده کیفیت، به تهیه سیستم ردیابی خطا اقدام کرد و دلایل هزینههای کیفیت را مورد بحث قرار داد.
2ـ 5 ـ گزارش هزینه های ضایعات و دوباره کاری بر اساس علت بروز خطا : با مشخص شدن زیرمجموعههای هزینههای شکست درونی می‌توان درخصوص وضعیت ضایعات و همچنین دوباره کاری از نظر مبلغ ریالی، دلایل،برنامه ریزی برای تعدیل آنها و.. بحث و تصمیم گیری کرد.
با توجه به طبیعی بودن حدی از ضایعات و دوباره کاری به ویژه در صنایعی که محصولات پیچیدهتری را تولید می‌کنند، تاکید ما باید بر ضایعات و دوباره کاریهای بیش از حد انتظار باشد.
3ـ5 ـ گزارش تحلیل اثرات وجود سیستم کنترل کیفیت و سیستم تضمین کیفیت بر کیفیت نهایی محصول: عواملی را که نشان دهنده کارایی و اثر بخشی سیستم کنترل کیفیت هستند، می‌توان با توجه به وضعیت روند نمره منفی خودرو، وضعیت شکایات مشتریان، کاهش هزینه شکست برونی و مواردی از این دست مورد ارزیابی قرار داد.با مشخص کردن شاخصهای مناسب برای سیستم کنترل کیفیت و محاسبه آنها می‌توان تحلیل مناسبتری را در این زمینه ارائه داد.
4ـ5 ـ گزارش ارزیابی عملکرد پیمانکاران: با محاسبه هزینه ارزیابی پیمانکاران فرعی، تامینکنندگان مواد، قطعات و خدمات می‌توان وضعیت تعهد پیمانکاران به کیفیت محصولاتشان را مورد ارزیابی قرار داد. در صورت بالا بودن این دسته از هزینه های کیفیت، تاکید بر عواملی مانند پروژه ارزیابی پیمانکاران، شرایط تنظیم قراردادها، مذاکره با سازندگان جدید و سایر راهکارها ضروری است.
5ـ5 ـ گزارش مقایسهای هزینههای پیشگیری از خطا در برابر کاهش هزینههای خطا: با مقایسه هزینههای پیشگیری و هزینههای شکست درونی و برنامهریزی درخصوص هزینههای قابل کنترل به وقوع پیوسته، می‌توان دلایل و مبالغ این هزینه‌ها را مشخص و راهـکارهای لازم را برای کاهش آنها ارائه کرد. در صورتی که شرکت هزینههای پیشگیری و ارزیابی را افزایش دهد، می‌توان کاهش هزینههای شکست درونی و برونی را انتظار داشت؛ در غیر این صورت مشکلات اساسی در سیستم کیفیت شرکت وجود دارد.
6ـ5 ـ گزارش بررسی کارایی سیستم ردیابی علت خطا : با مقایسه روند ترازنامه کیفیت در طول حداقل سه سال و با در نظر گرفتن حجم تولید، استانداردهای جدید کیفیت خودرو، پیشرفت تکنولوژی ابزار وتجهیزات جدید کنترل کیفیت می‌توان به تأثیر سیـستم ردیابی خطا در سازمان پی برد.
7ـ5 ـ هزینه های کنترل کیفیت در برابر ضایعات : پس از تهیه ترازنامه کیفیت و مقایسه آن با جمع مانده حسابهای ذیل می‌توان نسبت ضایعات را با جمع هزینههای کنترل کیفیت و همچنین روند گذشته مقایسه کرد و در انتها برنامهریزی مطلوبی برای کنترل وکاهش ضایعات انجام داد. با توجه به این که وجود ضایعات در شرکت‌ها بدیهی است اما میزان ضایعات معقول باید مشخص شود و در حقیقت تلاش ما باید در جهت کنـترل ضایعات بیش از اندازه معقول باشد.
8ـ5 ـ بررسی و ارزیابی روشهای انبارداری : با محاسبه مبلغ ریالی مربوط به کنترل کیفی اقلام موجود در انبارها می‌توان درخصوص کارا بودن روشهای دپوی مواداولیه، چیدمان و شرایط نگهداری مطلوب مواد اولیه اظهار نظر کرد. در این زمینه مقایسه مبلغ ریالی با سالهای پیش و دلایل افت کیفی مواد و موجودیهای انبار به کارشناسان کمک می‌کند تا بتوانند درخصوص برنامهریزی و رفع مشکلات احتمالی اقدام کنند.
9ـ5 ـ بررسی و ارزیابی اثربخشی روشهای بستهبندی و حمل و نقل : این نوع هزینه جزء هزینههای شکست درونی محاسبه می‌شود؛ هر چند محاسبه آن مشکل و بر اساس تخمین است. شکسته شدن اقلام در حین حمل و نقل، واژگون شدن جعبهها و پالتها، حوادث هنگام جابه جایی اقلام و … را می‌توان جزء هزینههای کیفیت این مبحث تلقی کرد. هرچند محاسبه مبلغ ریالی این نوع از هزینه‌ها با مشکلات خاص خود روبه روست اما می‌توان با نظرات کارشناسی و تجارب قبلی به صورت تخمینی آنها را محاسبه کرد.
10ـ5 ـ بررسی و ارزیابی کارایی شرکت‌های تامین کننده : با توجه به محاسبه هزینههای ارزیابی کیفیت که در ترازنامه توضیح داده شده است، کارشناسان می‌توانند عملکرد تامینکنندگان قطعات را درخصوص کیفیت قطعات و مواد ارزیابی کنند و در صورت بالا بودن این دسته از هزینه‌ها، راهکارهای مناسب برای بهبود قطعات و مواد دریافتی از تامین کنندگان ارائه دهند. از جمله این موارد اجرای پروژه ارزیابی سازندگان، تاکید بر کیفیت در زمان تنظیم قرارداد با سازندگان و… است.
6- خلاصه
در این گزارش ابتدا مفاهیم هزینه یابی کیفیت معرفی شد. هزینه یابی کیفیت پیش نیاز سنجش کارایی و اثربخشی فعالیتها و پروژههای بهبود در شرکتهاست. هزینه یابی کیفیت در سه مرحله اساسی قابل اجراست:
1- تعیین گروه بندی هزینه‌ها
2- تدوین سر فصلهای حسابداری و تطبیق و به روز کردن سیستم حسابداری شرکت
3- جمع آوری دادههای عملیات شرکت و تحلیل نتایج
در ادامه گزارش، پس از تعاریف مختلف از هزینههای کیفیت، طبقه بندی هزینههای کیفیت بر اساس جامع ترین تعریف صورت گرفت. نتیجه نهایی این گروه بندی، یک ساختار درختی از هزینههای کیفیت بود که کل این هزینه‌ها را در چهار گروه اساسی (هزینههای شکست درونی، هزینههای شکست برونی، هزینههای ارزیابی و هزینههای پیشگیری) دستهبندی میکرد و هر گروه نیز زیرگروههای مربوط به خود را داشت.
پس از طراحی و معرفی نمودار طبقه بندی هزینههای کیفیت، هزینههای کیفیت با سر فصلهای حسابداری شرکت تطبیق داده شد. در این مرحله بعضی از هزینههای کیفیت در سر فصل حسابهای شرکت وجود داشت و گروهی از هزینههای کیفیت را میبایستی در حسابهای معین و تفصیلی جست وجو کرد و در مواردی که هزینه کیفیت جزء دو گروه بالا نبود، سر فصلهای جدید برای اعمال در سیستم حسابداری ارائه شد.
در بخش پایانی گزارش، نحوه استفاده از دادههای سیستم هزینه یابی کیفیت برای تهیه ترازنامه کیفیت و گزارش‌های مفید شرح داده شد.
هنگامی که یک واحد اقتصادی راه‌اندازی می‌شود، افرادی که دست‌اندر‌کار راه‌اندازی این واحد هستند به شدت از لحاظ کاری مشغول بوده و ممکن است برای رسیدن به اهدافشان با مشکل مواجه شوند و حتی ممکن است شکست بخورند یا ممکن است پیروز شوند.
.
اگر پیروز شوند فکر می‌کنند که بسیار قدرتمند هستند و اگر شکست بخورند هم باز می‌گویند ما قدرتمند بودیم ولی در واقعیت خیلی چیزها متفاوت است. البته چه شکست بخورند یا پیروز شوند همه چیز بستگی به موارد زیر دارد:
.
۱- فرصت‌ها تهدیدها، ضعف‌ها و قوت‌های خود را باید ارزیابی کنند.
۲- محیطی که واحد اقتصادی در آن فعالیت می‌کند را ارزیابی کنند.
۳- استفاده مطلوب و مناسب از منابع واحد اقتصادی و تصمیم‌گیری مناسب را با توجه به محیط خود به عمل آورند.
.
اگر افرادی که واحد اقتصادی را به وجود آورده‌اند، خودشان یا سازمانشان را به خوبی ارزیابی کنند و نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای سازمانشان را به خوبی بشناسند و تصویری واضح از محیط اطرافشان و منابع در دسترس مانند گروه کاری، ماشین‌آلات، فناوری، خط‌مشی‌ها، بازار، قوانین دولتی و سایر موارد به دست آورند و همه موارد یادشده هم‌تراز باشند، موفق خواهند شد.
.
یک واحد اقتصادی در حال اجرا نیازی فوری به حسابرسی داخلی دارد که می‌تواند ارزیابی مستقلی از واحد اقتصادی به عمل آورد. این مساله هم در مراحل خوب و هم در مراحل بد مورد نیاز است. در مراحل خوب این ارزیابی اطمینان می‌دهد که حرکت واحد اقتصادی در مسیر درست است و جای نگرانی نیست و در مرحله و شرایط بد این مساله مطالعه منطقی از مشکلات و راه حل‌ها ارائه می‌دهد. در واقع حسابرسی داخلی یک سازمان اطمینان‌دهی مستقل است و با فعالیت‌های مشاوره که برای ایجاد ارزش افزوده و بهبود کارآیی سازمان در جهت رسیدن به اهداف سازمان طراحی شده است، ادامه راه می‌دهد.
.
حسابرسی داخلی یک واحد اقتصادی کمک می‌کند تا سازمان با استفاده از رویکردهای سیستماتیک و منظم برای ارزیابی و بهبود اثربخشی منابع، به اهدافش برسد.
حسابرسی داخلی از طریق ایجاد بینش‌ها و پیشنهادها بر مبنای تجزیه و تحلیل و برآورد داده‌ها و فرآیند کسب و کار مانند یک پزشک برای سازمان عمل می‌کند.
.
با تعهد مسوولیت و صداقت در کار، حسابرسی داخلی برای هیات مدیره به عنوان مشاور مستقل ایجاد ارزش می‌کند. حسابرسی داخلی اغلب درگیر ارزیابی این است که آیا اهداف واحد اقتصادی مطابق با خط مشی‌ها و رویه‌های واحد اقتصادی است. با این حال حسابرسان داخلی مسوول اجرای فعالیت‌های سازمانی نیستند.
.
چگونه حسابرسی داخلی واحد اقتصادی را تحت پوشش قرار می‌دهد؟
فرآیند اجرای حسابرسی داخلی
شناخت واضح از هدف واحد اقتصادی برای حسابرسی داخلی، ارزیابی هدف واحد اقتصادی با اهداف مشخص شده واحد اقتصادی از طریق استفاده از تجربیات شرکت، اهداف تکمیلی حسابرسی داخلی واحد اقتصادی، بحث پیرامون مناطق کلیدی و ریسک‌های منطقه و کامل کردن طرح ریزی و ماتریس اولیه، کارمندان حسابرسی به عنوان اولویت اصلی ماتریس، کامل کردن تقویم کار حسابرسی برای تاریخ شروع، گزارش‌های میان دوره‌های و گزارش‌های نهایی، شروع حسابرسی و بحث‌های پرسشی هفتگی با مدیر هر بخش، پرس و جوهای خاص از افرادی که بعد از مدیر شرکت بیشترین قدرت را دارا هستند، حل پرسش‌ها و تهیه گزارش‌های میان دوره‌ای اعم از گزارش‌های ماهانه یا هر سه ماه یک بار، ملاقات‌های با مدیران بخش‌ها پیرامون گزارش‌های میان دوره‌ای، تثبیت گزارش‌های میان دوره‌ای، انتشار نتایج به هیات مدیره و گفت و گو با آنها، بحث‌های هیات مدیره، انتشار گزارش نهایی به هر یک از اعضا، سهامداران و مدیران
**انواع شرکت و روش ثبت آنها**
این نوشتار که راجع به ثبت شرکت های تجاری است؛ ابتدا به معرفی مختصری از شرکت‌های تجاری هشت گانه (سهامی عام، سهامی خاص، با مسئولیت محدود، تضامنی، مختلط غیرسهامی، مختلط سهامی، نسبی و تعاونی) پرداخته، سپس مدارک مورد نیاز جهت ثبت هر شرکت را نام برده و بعد از آن رویه‌ی عملی مراحل ثبت را به طورکلی توضیح خواهیم داد.
1- تعریف شرکت سهامی عام
شرکت سهامی‌عام، شرکتی است بازرگانی (ولو اینکه موضوع عملیات آن، امور بازرگانی نباشد) که سرمایهی آن به سهام، تقسیم‌شده که بخشی از این سرمایه از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌شود. در شرکت سهامی‌عام، تعداد سهامداران نباید از پنج نفر کمتر باشد و مسئولیت سهامداران، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. در این شرکت، عبارت «شرکت سهامی عام» باید قبل از نام شرکت با بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت در کلیه‌ی اوراق و اطلاعیه‌ها و آگهی‌های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.
مدارک شرکت سهامی عام برای ثبت:
الف ) مدارک لازم جهت کسب اجازه‌ی پذیره‌نویسی شرکت سهامی‌عام در حال تأسیس، از مرجع ثبت شرکت‌ها:
1) دو نسخه طرح اظهارنامه‌ی شرکت سهامی‌عام
2) دونسخه طرح اساسنامه‌ی شرکت سهامی‌عام
3) دو نسخه طرح اعلامیه‌ی پذیره‌نویسی
4) گواهی بانکی مبنی بر واریز حداقل 35% سرمایه، تعهد توسط مؤسسین
5) فتوکپی شناسنامه‌ی مؤسسین
ب ) مدارک لازم جهت تأسیس:
1) دو نسخه اظهارنامه
2) دو نسخه اساسنامه
3) دو نسخه صورت جلسه‌ی مجمع عمومی مؤسسین
4) دو نسخه صورت جلسه‌ی هیأت مدیره (تعداد مدیران، حداقل پنج نفر می باشد.)
5) آگهی دعوت مجمع مؤسسین در روزنامه‌ی تعیین شده
6) فتوکپی شناسنامه‌ی مدیران (در مورد اشخاص حقوقی، ارائه‌ی برگ نمایندگی، الزامی است.)
7) گواهی بانک مبنی بر واریز 35% سرمایهی شرکت
8) ارائه‌ی مجوز یا موافقت اصولی یا مجوز از مراجع ذیصلاح در صورت نیاز
2- تعریف شرکت سهامی خاص
شرکتی است بازرگانی (ولو اینکه موضوع عملیات آن، امور بازرگانی نباشد) که تمام سرمایهی آن منحصراً توسط مؤسسین، تأمین‌گردیده و سرمایهی آن به سهام، تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست. تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد و عنوان «شرکت سهامی خاص» باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت، به طور روشن و خوانا قید شود.
مدارک شرکت سهامی خاص برای ثبت:
1) دو برگ اظهارنامه‌ی تکمیل شده‌ی شرکت سهامی خاص و امضا ذیل اظهارنامه توسط کلیه‌ی سهام داران
2) دو جلد اساسنامه‌ی شرکت سهامی خاص و امضا ذیل تمام صفحات آن توسط کلیه‌ی سهامداران
3) دو نسخه صورت جلسه‌ی مجمع عمومی مؤسسین که به امضای سهامداران و بازرسین رسیده باشد
4) دو نسخه صورت جلسه‌ی هیأت مدیره که به امضای مدیران منتخب مجمع، رسیده باشد
5) فتوکپی شناسنامه‌ی کلیه‌ی سهامداران و بازرسین ( برابر اصل در دادگستری)
6) ارائه‌ی گواهی پرداخت حداقل 35% سرمایهی شرکت از بانکی که حساب شرکت در حالِ تأسیس در آنجا باز شده است تذکر: درصورتی که مقداری از سرمایهی شرکت، آورده‌ی غیرنقدی باشد ( اموال منقول و غیرمنقول ) ارائه‌ی تقویم نامه‌ی کارشناس رسمی دادگستری، الزامی است و در صورتی که اموال غیرمنقول، جزء سرمایهی شرکت قرار داده شود؛ ارائه‌ی اصل سند مالکیت، ضروری است
7)ارائه‌ی مجوز در صورت نیاز، بنا به اعلام کارشناس اداره‌ی ثبت شرکت‌ها.
3- تعریف شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد؛ فقط به میزان سرمایهی خود مسئول قروض و تعهدات شرکت است. در نام شرکت باید عبارت ‹‹با مسئولیت محدود›› قید شود.
مدارک شرکت با مسئولیت محدود برای ثبت:
1) دوبرگ تقاضانامه‌ی ثبت شرکت‌ها با مسئولیت محدود
2) دوبرگ شرکت نامه
3) دو نسخه از اساسنامه
4)دو نسخه صورت‌جلسه‌ی مجمع عمومی مؤسسین و هیأت مدیره
5) فتوکپی شناسنامه‌ی شرکا و مدیران و ارائه‌ی مجوز از مراجع ذیصلاح در صورت نیاز.
4- تعریف شرکت تضامنی
شرکت تضامنی، شرکتی است که تحت نام مخصوص برای امور تجاری بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود. اگر دارایی شرکت برای تأدیه‌ی تمام قروض کافی نباشد؛ هر یک ازشرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هر قراری که بین شرکا برخلاف این، ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث، کان لم یکن خواهد بود. در نام شرکت تضامنی باید عبارت «شرکت تضامنی» و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود.
مدارک شرکت تضامنی برای ثبت:
1) دو برگ تقاضانامه
2) دو برگ شرکت‌نامه
3) دو نسخه اساسنامه
4) فتوکپی شناسنامه‌ی شرکا
5) مجوز از مراجع ذیصلاح در صورت نیاز .
5- تعریف شرکت مختلط غیرسهامی
شرکت مختلط غیرسهامی، شرکتی است که برای امور تجاری تحت نام مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام، تشکیل می‌شود. شریک ضامن، مسئول کلیه‌ی قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود، کسی است که مسئولیت او فقط به میزان سرمایه‌ای است که درشرکت گذارده و یا بایستی بگذارد. در اسم شرکت باید عبارت «شرکت مختلط» و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن، قید شود.
مدارک شرکت مختلط غیرسهامی برای ثبت:
1) یک نسخه‌ی مصدق از شرکت نامه
2) یک نسخه‌ی مصدق از اساسنامه (اگر باشد )
3) اسامی شرکت یا شرکای ضامن که سمت مدیریت دارند.
6- تعریف شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی، شرکتی است که تحت نام مخصوص بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می‌شود. شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایهی آنها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه درآمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه‌ای است که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایهی او به صورت سهام درنیامده و مسئول کلیه‌ی قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیداشود .در صورت تعدد شریک ضامن، مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با یکدیگر، تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود. در نام شرکت باید عبارت «شرکت مختلط» و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود .
مدارک شرکت مختلط سهامی برای ثبت:
1)یک نسخه‌ی مصدق از شرکت نامه
2) یک نسخه‌ی مصدق از اساسنامه
3) اسامی مدیر یا مدیران شرکت
4) نوشته‌ای با امضای مدیر شرکت، حاکی از تعهد پرداخت تمام سرمایه و پرداخت واقعی لااقل ثلث از آن سرمایه 5) سوابق مصدق از تصمیمات مجمع عمومی در موارد مذکور در مواد 40 ،41 و 44
6)نوشته‌ای با امضای مدیر شرکت، حاکی از پرداخت تمام سرمایهی نقدی شرکای ضامن و تسلیم تمام سرمایهی غیرنقدی با تعیین قیمت حصه‌های غیرنقدی
7- تعریف شرکت نسبی
شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری، تحت نام مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل می‌شود و مسئولیت هریک از شرکا به نسبت سرمایه‌ای است که در شرکت گذاشته است. در اسم شرکت نسبی عبارت «شرکت نسبی» و لااقل اسم یکی از شرکا باید ذکر شود؛ در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد؛ بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده عبارتی از قبیل «و شرکا» و «و برادران» ضروری است .
مدارک شرکت نسبی برای ثبت:
1) یک نسخه‌ی مصدق از شرکت نامه
2) یک نسخه‌ی مصدق از اساسنامه (اگر باشد)
8- تعریف شرکت تعاونی
به موجب ماده‌ی17 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران، «شرکت تعاونی، شرکتی است که تمام یا حداقل 51% سرمایهی آن به وسیله‌ی اعضا در اختیار شرکت تعاونی قرارگیرد و وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانک‌ها، شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی کشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می‌توانند جهت اجرای بند 2 اصل 43 از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به شرط تملیک، بیع شرط، فروش اقساطی و صلح، اقدام به کمک در تأمین یا افزایش سرمایهی شرکت‌های تعاونی نمایند؛ بدون آن که عضو باشند. تبصره: در مواردی که دستگاه‌های دولتی در تأسیس تعاونی، شریک می شوند؛ ظرف مدتی که با موافقت طرفین درضمن عقد شرکت، تعیین خواهد شد؛ سهم سرمایه‌گذاری دولت به تدریج بازپرداخت و صددرصد سرمایه به تعاونی تعلق خواهدگرفت. مطابق ماده‌ی 26 همان قانون: «تعاونی‌های تولیدی، شامل تعاونی‌هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دام داری، دام پروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و نظایر اینها فعالیت می‌نمایند» و به موجب ماده‌ی 27: «تعاونی‌های توزیع، عبارتند از تعاونی‌هایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف کنندگان عضو خود را در چهارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه‌ها و قیمت‌ها تأمین می‌نمایند». تبصره‌ی ماده‌ی 28: «تعاونی‌های موضوع این قانون با رعایت قوانین و مقررات می‌توانند به امر صادرات و واردات در موضوع خود بپردازند».
مدارک شرکت‌های تعاونی برای ثبت: (هر کدام در 4 نسخه)
1) صورت جلسه‌ی تشکیل مجمع مؤسس و اولین مجمع عمومی عادی و اسامی اعضا و هیأت مدیره‌ی منتخب و بازرسان و مدیرعامل شرکت
2) اساسنامه‌ی مصوب مجمع عمومی
3) درخواست کتبی ثبت
4) طرح پیشنهادی و ارائه‌ی مجوز وزارت تعاون
5) رسید پرداخت مقدار لازم التأدیه‌ی سرمایه
6)مدارک دعوت تشکیل اولین جلسه‌ی مجمع عمومی عادی (موضوع بند 2 ماده‌ی 32) 7) موافقت‌نامه‌ی تشکیل شرکت یا اتحادیه ( تبصره‌ی ماده‌ی 51)
8) مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه ( بند 28 ماده‌ی 66 و بند 4 ماده‌ی 51)
- اولین هیأت مدیره‌ی منتخب شرکت تعاونی، مکلف است پس از اعلام قبولی با انجام تشریفات مقرر نسبت به ثبت تعاونی اقدام نماید.
- لازم به تذکر است که به موجب مقررات وزارت تعاون، سرمایهی تأمین یا تعهدشده از طرف اعضا در مرحله‌ی تأسیس شرکت، نباید کمتر از 51 درصد کل سرمایهی شرکت باشد و هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می‌گردد که حداقل یک سوم سرمایهی آن تأدیه و در صورتی که به صورت نقدی و جنسی باشد؛ تقدیم و تسلیم شده باشد. اعضای تعاونی نیز مکلفند مبلغ پرداخت نشده‌ی سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه تأدیه نمایند. (ماده‌ی 21)
رویه‌ی عملی مراحل ثبت
در اداره‌ی ثبت شرکت‌ها، فرم نمونه‌ی اسناد فوق‌الذکر، موجود است. می‌توان این فرم‌های نمونه را از اداره‌ی مذکور تهیه و تکمیل‌کرده و ذیل تمام اوراق باید توسط همه‌ی شرکا (مؤسسین) امضا شود. سپس هزینه‌ای بابت تعیین نام شرکت به بانک واریز کرده و چند نام، که واژه‌ی بیگانه نبوده، فاقد سابقه‌ی ثبت بوده و دارای معنا و مطابق با فرهنگ اسلامی باشد؛ انتخاب کرده و به «واحد تعیین نام» اداره‌ی مذکور، معرفی و موافقت آن واحد را درباره‌ی نام تعیین شده اخذ کرده، سپس همه‌ی مدارک به «قسمت پذیرش مدارک» اداره‌ی مزبور، تحویل و رسید دریافت می‌شود و موعدی برای گرفتن نتیجه تعیین می‌شود. لازم به تذکر است که امر تعیین نام، فقط در تهران انجام می‌شود و شرکت‌هایی که در سایر شهرها ثبت می‌شوند؛ نیز جهت تعیین نام به تهران معرفی می‌شوند. در صورت کامل بودن مدارک تقدیمی، کارشناس اداره‌ی ثبت شرکت‌ها اقدام به تهیه‌ی پیش‌نویس آگهی ثبت نموده و به متقاضیان ثبت یا یکی از شرکا یا وکیل رسمی شرکت تحویل می‌شود. جهت تعیین حق‌الدرج آگهی باید به «نمایندگی روابط عمومی» مراجعه کرد. لازم به ذکر است درصورتی‌که کارشناس اداره، موضوع شرکت را نیازمند کسب مجوز از مرجع خاصی بداند از مرجع مزبور، استعلام می‌نماید. سپس متقاضی باید مبلغی که بابت حق‌الثبت و حق‌الدرج آگهی، معین می شود؛ به بانک و حساب تعیین‌شده، واریز کند و پس از آن فیش پرداخت حق‌الثبت و حق آگهی را به «واحد حسابداری» اداره، تحویل و واحد مذکور، این امر را در ذیل برگه‌ی تقاضانامه، درج می‌کند و بعد مدارک به «واحد ثبت تأسیس و تغییرات» اداره‌ی ثبت شرکت‌ها تحویل و شرکت، ثبت‌می‌شود و امضایی دال بر «برابر بودن ثبت با سند» از شرکا یا وکیل رسمی شرکت، اخذ می‌گردد. سپس دو نسخه آگهی به امضای رئیس اداره رسیده و یک نسخه از تمامی مدارک در پرونده‌ی شرکت، ضبط و نسخه‌ی دوم جهت نگهداری در شرکت به متقاضی داده می‌شود و این سند «سند ثبت شرکت» است. در نهایت، متقاضی، باید یک نسخه از آگهی را به «واحد روابط عمومی» مستقر در اداره‌ی کل ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی و نسخه‌ی دیگر را به دفتر یک روزنامه‌ی رسمی جمهوری اسلامی ایران واقع در تهران، تسلیم کند. با توجه به ماده‌ی 6 نظامنامه‌ی قانون تجارت وزارت عدلیه و ماده‌ی 197 قانون تجارت در ظرف مدت یک ماه از تاریخ ثبت شرکت، باید خلاصه‌ی شرکت‌نامه و منضمات آن، توسط اداره‌ی ثبت در روزنامه‌ی رسمی جمهوری اسلامی ایران و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز اصلی شرکت به خرج خود شرکت، منتشر شود.
تذکر1: اظهارنامه‌ی ثبت شرکت از اوراق بهادار بوده که باید از اداره‌ی ثبت شرکت‌ها تهیه شود. برای دریافت اظهارنامه‌ی مزبور باید تقاضانامه‌ای دایر بر قصد تأسیس شرکت، تنظیم شود.
تذکر2: مرجع ثبت شرکت‌ها در تهران «اداره‌ی ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی» که از دوایر اداره‌ی ثبت اسناد و املاک است؛ می‌باشد و در خارج از تهران «اداره‌ی ثبت اسناد و املاک» مرکز اصلی شرکت و نقاطی که اداره یا دایره‌ی ثبت اسناد وجود ندارد؛ دفترخانه‌ی اسناد رسمی و اگر مرجع مذکور، وجود نداشته‌باشد؛ دفتر دادگاهِ محل است. در صورت اخیر باید تا سه ماه پس از تأسیس اداره یا شعبه‌ی اسناد در محل مذکور، شرکت را در دفتر ثبت اسناد، به ثبت رساند. (تبصره و ماده‌ی 2 نظامنامه‌ی قانون تجارت وزارت عدلیه)
تذکر3: شرکت‌نامه‌ی مذکور باید به صورت رسمی باشد. شرکت‌نامه نیز حاوی اطلاعات مذکور در فرم تقاضانامه است. به موجب ماده‌ی 5 قانون طرح اصلاحی آیین‌نامه‌ی ثبت شرکت‌ها مصوب شهریور ماه 1340، اداره‌ی ثبت شرکت‌ها در تهران و دوایر ثبت شرکت‌ها در شهرستان‌ها، در ثبت شرکت‌نامه، قائم‌مقام دفترخانه‌های اسناد رسمی هستند و از این¬رو برای تنظیم شرکت‌نامه‌ی رسمی، نیاز به مراجعه به دفترخانه‌ی اسناد رسمی نیست.
تذکر4: در صورت‌جلسه‌ی مذکور، نکات ذیل درج می‌گردد: زمان تشکیل جلسه، تصریح به اینکه اساسنامه، اظهارنامه و شرکت‌نامه به تصویب و امضای کلیه‌ی شرکای شرکت رسیده است؛ تعیین و تصریح اعضای هیأت مدیره و مدت مدیریت آنها، تعیینِ دارندگانِ حق امضای اسناد تعهدآور شرکت، تصریح به اینکه اعضای مدیر با امضای صورت‌جلسه‌ی مذکور، قبول سِمت می‌نمایند؛ تصریح به مبلغ سرمایهی شرکت و پرداخت آن از طرف کلیه‌ی شرکا و تحویل آن توسط مدیرعامل و اقرار مدیرعامل به وصول سرمایهی شرکت، تعیین شخصی برای انجام کارهای لازم برای ثبت شرکت.