حساب حسابه
موضوعات حسابداری اقتصاد بورس اکسل مالیاتی علمی بهداشتی دین و زندگی و اطلاعات عمومیحساب حسابه
موضوعات حسابداری اقتصاد بورس اکسل مالیاتی علمی بهداشتی دین و زندگی و اطلاعات عمومیچکیده ای از مواد مالیاتی مهم
ردیف
سئوال
ماده قانونی
جواب
۱
اشخاص مشمول مالیات را نام ببرید ؟
ماده ۱
۱- اشخاص چه حقیقی و چه حقوقی اموال و املاک در ایران مشمول مالیات است
۲- اشخاص حقیقی مقیم ایران در تمامی درآمد های ناشی از ایران و خارج از ایران مشمول است .
۳- اشخاص حقیقی غیر مقیم در ایران نسبت به کلیه درآمد هایی که در ایران تحصیل می کند .
۴- هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمد هایی که در ایران و خارج از ایران تحصیل می کند .
۵- هر شخص غیر ایرانی نسبت به درآمد هایی که در ایران تحصیل می نماید .
۲
اشخاصی که مشمول پرداخت مالیات نمی شوند را نام ببرید؟
ماده ۲
۱- وزارتخانه ها و موسسات دولتی
۲- موسساتی که بودجه آنها بوسیله دولت تامین می شود .
۳- شهر داریها
۴- نیروهای مسلح ، جانبازان ، آزادگان ، آستان ها
۵ - بنیاد های زیر نظر مقام معظم رهبری با دستور معظم له
۳
درآمد مشمول مالیات املاک اجاری را شرح دهید ؟
ماده ۵۳
عبارت
است از کل مال الاجاره اعم از نقدی و غبر نقدی پس از کسر ۲۵٪ بابت هزینه
ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره ( نرخ جدول ماده ۱۳۱ )
۴
اگر موجر مالک نباشد مالیات او چگونه محاسبه می شود ؟
آخر ماده ۵۳
درآمد مشمول مالیات وی عبارت است از ما به التفاوت اجاره دریافتنی و پرداختنی بابت مورد اجاره
۵
اشخاص حقوقی نسبت به پرداخت مالیات املاک اجاری چه وظیفه ای دارند ؟
تبصره ۹ ماده ۵۳
مکلفند مالیات موضوع این فصل را از
مال الاجاره هایی که پرداخت می کنند کسر و ظرف ۱۰ روز به اداره امور
مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند .
۶
مال الاجاره چگونه تعیین می شود ؟
ماده ۵۴
از روی سند رسمی تعیین می شود و در صورتی که
اجاره نامه رسمی وجود نداشته باشد میزان اجاره بهاء بر اساس املاک مشابه
تعیین خواهد شد .
۷
معافیت کسانی که غیر درآمد اجاره درآمدی ندارندچه مبلغی است ؟
ماده ۵۷
تا
میزان معافیت مالیاتی درآمد حقوق موضوع ماده ۸۴ این قانون از درآمد مشمول
مالیات سالانه مستغلات از مالیات معاف و مازاد طبق مقررات این فصل مشمول
مالیات است .
۸
نقل و انتقال املاک و سر قفلی چگونه محاسبه می شود ؟
ماده ۵۹
نقل و انتقال قطعی املاک به ماخذ ارزش معاملاتی به نرخ ۵ ٪ و انتقال حق واگذاری محل به ماخذ وجوه دریافتی مالک ( سرقفلی ) ۲ ٪
۹
اگر معامله ای بعد از پرداخت مالیات انجام نشود ، چه حکمی دارد ؟
ماده ۷۲
اداره امور مالیاتی مربوط مکلف است بنا
به درخواست مودی و تایید اسناد رسمی مربوط ، مبنی بر عدم ثبت معامله ظرف
۱۵ روز از تاریخ اعلام دفتر اسناد رسمی مالیات وصول شده را مسترد دارد .
۱۰
املاک نوساز مالیاتشان چگونه محاسبه می شود ؟
ماده ۷۷
اولین
نقل و انتقال قطعی ساختمانهای نوساز که بیش از ۲ سال از تاریخ صدور گواهی
پایان کار آنها نگذشته باشد علاوه بر مالیات نقل و انتقال مشمول مالیات
مقطوع به نرخ ۱۰٪ به ماخذ معاملاتی اعیانی مورد انتقال خواهند بود .
۱۱
درآمد مشمول مالیات حقوق را تعریف کنید ؟
ماده ۸۳
عبارت است از حقوق و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون
۱۲
خانه با اثاثیه و بدون اثاثیه ، اتومبیل با راتتده و بدون راننده در مزایای غیر نقدی چگونه محاسبه می شود ؟
تبصره ماده ۸۳
مسکن
با اثاثیه ۲۵٪ و بون اثاثیه ۲۰٪ حقوق و مزایای مستمر نقدی و اتومبیل
اختصاصی با راننده ۱۰٪ و بدون راننده ۵٪ حقوق و مزایا ی مستمر نقدی پس از
کسر وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر می شود .
۱۳
پرداخت کنندگان حقوق چه تکلیفی در قانون دارند ؟
ماده ۸۶
مکلفند
مالیات متعلق را طبق مقررات ماده ۸۵ این قانون محاسبه و کسر و ظرف ۳۰ روز
ضمن تسلیم فهرستی متضمن نام و نشانی دریافت کنندگان حقوق و میزان آن به
اداره مالیاتی محل پرداخت و در ماههای بعد فقط تغییرات را صورت دهند .
۱۴
درآمد مشمول مالیات مشاغل را تعریف کنید ؟
ماده ۹۴
عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به
اضافه سایر درآمد های آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از
کسر هزینه ها و استهلاکات مربوط
۱۵
مشاغل به چند دسته تقسیم می شوند به اختصار شرح دهید ؟
ماده ۹۵
به ۳ گروه تقسیم می شوند
الف
- صاحبان مشاغلی که به موجب آن مکلف به ثبت فعالیت های شغلی خود در دفاتر
روزنامه و کل ، موضوع قانون تجارت هستند مانند دارنگان کارت بازرگانی ،
وارد کنندگان ، صادرکنندگان ، موسسات حسابرسی ، حسابداری ، صاحبان کارخانه و
۰۰۰
ب - صاحبان مشاغلی که بر حسب این قانون مکلف به ثبت فعالیتهای
شغلی در دفاتر درآمد و هزینه می باشند مانند صاحبان کارگاههای صنعتی ،
صاحبان مشاغل ساختمانی ، صاحبان مراکز ارتباطات رایانه ای
ج -
صاحبان مشاغلی که مشمول مقررات الف و ب فوق نیستند مکلفند صورت خلاصه درآمد
و هزینه خود را طبق ضوابط و نمونه های تعیین شده از طرف سازمان امور
مالیاتی کشور نگهداری کنند .
۱۶
موارد تشخیص علی الراس را در قانون مالیات به اختصار توضیح دهید
ماده ۹۷
۱ - در صورتی که موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان و یا دفاتر درآمد و هزینه را تسلیم نکرده باشد
۲- در صورتی که مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوطه از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید .
۳-
در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات
بنظر اداره امور مالیاتی غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود .
۱۷
میزان معافیت مشاغل چقدر است ؟
ماده ۱۰۱
تا میزان معافیت ماده ۸۴ این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد به نرخ های مذکور در ماده ۱۳۱ این قانون مشمول مالیات خواهد بود .
۱۸
بطور مختصر ماده ۱۰۴ را توضیح دهید ؟
کلیه اشخاص حقوقی اعم از انتفاعی و غیر انتفاعی و
اشخاص موضوع ماده ۹۵ مکلفند در هر مورد که بابت حق الزحمه پزشکی ، هزینه
بیمارستانی ، ( امور خدماتی ) .... پرداخت می کنند ۵ ٪ آن را بعنوان علی
الحساب مالیات مودی و ظرف ۳۰ روز به حساب تعیین شده از طرف سازمان مالیاتی
کشور واریز و رسید آن را به مودی تسلیم نمایند .
۱۹
درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی را شرح دهید ؟
ماده ۱۰۶
طبق رسیدگی به دفاتر قانونی بر طبق مقررات ماده ۹۴ و بتد الف ماده ۹۵ این قانون و طبق ماده ۹۷ تشخیص می گردد .
۲۰
اشخاص حقوقی خارجی از حیث مالیاتی چگونه محاسبه می شوند ؟
ماده ۱۰۷
الف - در مورد پیمانکاری در ایران ۱۲٪ کل دریافتی سالانه
ب
- بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود در ایران ۲۰٪ تا۴۰٪ مجموع وجوهی
که ظرف یک سال مالیاتی عاید آنها می گردد ضریب تعیین درآمد مشمول مالیات
بنا به پیشنهاد وزارت امور و اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران تعیین
می شود .
ج - در مورد بهره برداری از سرمایه و سایر فعالیت هایی که
اشخاص حقوقی و موسسات مزبور به وسیله نمایندگی انجام می دهند طبق مقررات
ماده ۱۰۶
۲۱
بطور کامل طرز تسلیم اظهار نامه را توضیح دهید ؟
ماده ۱۱۰
اشخاص حقوقی مکلفند اظهار نامه و
ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک خود را حداکثر
تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب
مورد میزان سهم الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آنها را به اداره
امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقوقی درآن واقع است تسلیم و مالیات
متعلقه را پرداخت نمایند .
۲۲
اگر موسسه ای دارای فعالیت های آموزشی و غیر انتفاعی باشد حکم قانونی آن چیست ؟
ماده ۱۳۴
از پرداخت مالیات معاف است
۲۳
۵ نمونه از هزینه های قابل قبول را نام ببرید ؟
ماده ۱۴۸
۱) قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته شده
۲) هزینه های استخدامی متناسب با خدمت کارکنان
۳ ) کرایه محل موسسه در صورتی که اجاری باشد
۴) اجاره بهای ماشین آلات و ادوات
۵ ) مخارج سوخت ، برق ، روشنایی ،آب ، مخابرات
۲۴
قراین مالیاتی چیست؟
ماده ۱۵۲
عبارت
است از عواملی که در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغل برای تشخیص
درآمد مشمول مالیات بطور علی الراس بکار می رود (خرید سالانه ، فروش سالانه
، درآمد ناویژه ، میزان تولید در کارخانه جات ، ارزش حق واگذاری محل کسب
و....)
۲۵
ضرایب مالیاتی چیست ؟
ماده ۱۵۳
عبارت است از ارقام مشخصه ای که حاصل ضرب آنها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص علی الراس. درآمد مشمول مالیات تلقی میگردد .
۲۶
منظور از ماده ۱۶۵ قانون مالیات چیست ؟
در مواردی که بر اثر حوادث و سوانح به یک منطقه
کشور یا به مودی یا مودیان خاصی خسارتی وارد گردد و جبران نگردد وزارت
امور اقتصاد و دارایی می تواند معادل خسارت وارده از درآمد مشمول مالیات
مودی درآن سال و سنوات بعد کسر و نسبت به آن دسته که بیش از ۵۰٪ از اموال
آنان در اثر حوادث از بین رفته است و قادر به پرداخت بدهی مالیاتی نمی باشد
. بدهی مالیاتی را بخشوده یا تقسیط طولانی نماید .
۲۷
ماده ۱۹۱ را توضیح دهید ؟
تمام
یا قسمتی از جرائم مقرر در این قانون بنا به درخواست مودی با توجه به
دلایل ابرازی مبنی بر خارج از اختیار بودن عدم انجام تکالیف مقرر و با در
نظر گرفتن سوابق مالیاتی و خوش حسابی مودی به تشخیص و موافقت سازمان امور
مالیاتی قابل بخشوده شدن است .
۲۸
عدم تسلیم اظهار نامه توسط اشخاص حقوقی و الف و ب مشاغل چگونه است ؟
ماده ۱۹۴
علاوه
بر تعلق جرائم مقرر مربوط که قابل بخشودن نیز نخواهید بود تا ۳ سال بعد از
ابلاغ مالیات مشخصه قطعی از هر گونه تسهیلات و بخشودگی های مقرر در قانون
مالیاتها نیز محروم خواهند شد .
۲۹
بدهکاران مالیاتی در وزارت دارایی یا سازمان امور مالیاتی از حیث مبلغ بدهی چه نقشی دارند ؟
ماده ۲۰۲
وزارت
امور اقتصاد و دارایی و سازمان امور مالیاتی می تواند از خروج بدهکاران
مالیاتی که میزان بدهی آنها از یک میلیون تومان بیشتر است از کشور جلوگیری
نماید .
۳۰
اگر مودی مالیات قطعی شده خود را نپردازد حکم قانونی آن چیست ؟
ماده ۲۱۰
اداره
امور مالیاتی به موجب برگ اجرایی به مودی ابلاغ می کند ظرف یکماه از تاریخ
ابلاغ کلیه بدهی خود را بپردازد یا ترتیب پرداخت آن را به اداره امور
مالیاتی بدهد
مالیاتی حقوق از سال 81 تا 93
جدول معافیت های مالیاتی حقوق از سال 81 تا 93
|
ردیف |
سال |
معافیت سالانه |
معافیت ماهانه |
|
1 |
1381 |
17،400،000 |
1،450،000 |
|
2 |
1382 |
19،200،000 |
1،600،000 |
|
3 |
1383 |
21،000،000 |
1،750،000 |
|
4 |
1384 |
22،800،000 |
1،900،000 |
|
5 |
1385 |
25،920،000 |
2،160،000 |
|
6 |
1386 |
27،240،000 |
2،270،000 |
|
7 |
1387 |
29،400،000 |
2،450،000 |
|
8 |
1388 |
50،000،000 |
4،166،667 |
|
9 |
1389 |
52،500،000 |
4،375،000 |
|
10 |
1390 |
58،200،000 |
4،850،000 |
|
11 |
1391 |
66،000،000 |
5،500،000 |
|
12 |
1392 |
100،000،000 |
8،333،333 |
|
13 |
1393 |
120،000،000 |
10،000،000 |
میزان جرائم مالیاتی در قانون مالیات های مستقیم
ماده 43 ق . م . م
تخلف بانکها و دیگر اشخاص از اجرای مواد 34 و 36 ق. م .م در مورد عدم ارائه صورت اموال متوفی به اداره امور مالیاتی یا تسلیم اموال به وراث قبل از صدور گواهینامه معافیت یا قبل از پرداخت مالیات یا قبل از تعیین ترتیب و تضمین پرداخت مالیات.
5% قیمت مال + مسئولیت تضامنی با وراث تا میزان مالی که نزد آنها بوده در پرداخت مالیات وجرائم متعلقه- در مورد بانکها و اشخاص دولتی ،کارمند متخلف و معاونین وی در تخلف نیز مسولیت تضامنی در پرداخت مالیات خواهند داشت.
ماده 51 ق . م . م
تخلف از اخذ حق تمبر(تمبر چک ، سفته و ...) موضوع فصل پنجم قانون مالیاتهای مستقیم (مواد 44 تا51)
2 برابر حق تمبر + اصل حق تمبر
تبصره 1
ماده 138 ق . م . م
- توقف طرح توسعه و بازسازی و نوسازی و تکمیل قبل از تکمیل
2- عدم بهره برداری از طرح ظرف یکسال پس از مهلت تعیین شده در طرح سرمایه گذاری
3- تعطیل ، منحل یا منتقل نمودن طرح ظرف 5 سال پس از شروع بهره برداری
اخذ مالیات معادل معافیتهای منظور شده ( که 50درصد مالیات متعلقه می باشد ) + 5/2 درصد جریمه ماهانه نسبت به مالیات پرداخت نشده
ماده 169 ق . م . م
عدم کاربرد وسایل ، روشها ، صورت حسابها و فرم های مورد نظر سازمان امور مالیاتی برای نگهداری حسابها
بی اعتباری دفاتر قانونی برای مودیانی که ملزم به نگهداری دفاتر قانونی هستند و تعلق جریمه ای معادل 20 درصد مالیات منبع برای سایر مودیان
تبصره 3
ماده 177 ق . م . م
عدم اعلام کتبی تاریخ شروع فعالیت توسط صاحبان مشاغل به اداره امور مالیاتی محل
جریمه ای معادل 10 درصد مالیات قطعی و محرومیت از کلیه تسهیلات و معافیتهای مالیاتی از تاریخ شناسایی توسط اداره امور مالیاتی
ماده 190 ق . م .م
پرداخت مالیات پس از سررسیدهای مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم
تعلق جریمه ای معادل 5/2 درصد مالیات به ازاء هر ماه
ماده 192 ق . م . م
- عدم تسلیم اظهار نامه در موعد مقرر از سوی مودیانی که ملزم به تسلیم اظهارنامه هستند.
2- عدم تسلیم اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی و مودیانی که ملزم به نگهداری دفاتر روزنامه و کل و درآمد و هزینه هستند.
3- کتمان درآمد یا ابراز هزینه های غیر واقعی و غیر قابل قبول در اظهارنامه تسلیمی
1- جریمه ای معادل 10 درصد مالیات متعلقه
2- جریمه ای معادل 40 درصد مالیات متعلقه + غیر قابل بخشش بودن جریمه
3- جریمه ای معادل 40 درصد مالیات متعلقه + غیر قابل بخشش بودن جریمه
ماده 193 ق . م . م
1- عدم تسلیم ترازنامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر نسبت به مودیانی که مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند.
2- عدم تسلیم اظهارنامه و تراز نامه و حساب سود و زیان در دوره ی معافیت
1- جریمه ای معادل 20 درصد مالیات برای هر یک از موارد مذکور + جریمه ای معادل 10 درصد مالیات برای رد دفتر
2- عدم استفاده از معافیت مقرر در سال مربوط
ماده 194 ق . م . م
اختلاف بیش از15%درآمداظهار شده مودی با درآمد مشخصه ی قطعی در مورد مودیانی که وفق ماده 158 قانون مالیاتهای مستقیم اظهارنامه آنان بدون رسیدگی قبول شده باشد.
لغو بخشودگی تا سه سال پس از ابلاغ مالیات مشخصه قطعی + دریافت جرائم متعلقه که قابل بخشش نیز نیستند.
ماده 195 ق . م . م
1- جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی قبل از انحلال از لحاظ عدم تسلیم اظهار نامه حاوی صورت دارایی و بدهی موضوع ماده 114 قانون مالیاتهای مستقیم.
2- جریمه تخلف آخرین مدیران شخص حقوقی قبل از انحلال از لحاظ تسلیم اظهار نامه خلاف واقع در مورد صورت دارایی و بدهی موضوع ماده 114 قانون مالیاتهای مستقیم.
1- در مورد عدم تسلیم اظهارنامه جریمه ای معادل دو درصد سرمایه پرداخت شده در تاریخ انحلال
2- در مورد تسلیم اظهارنامه خلاف واقع یک درصد سرمایه پرداخت شده در تاریخ انحلال
ماده 196 ق . م . م
جریمه مدیر یا مدیران تصفیه شخص حقوقی در صورت تقسیم دارائی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی یا قبل از سپردن تأمین معادل میزان مالیات وفق ماده 118 قانون مالیاتهای مستقیم
معادل 20 درصد مالیات متعلقه
ماده 197 ق . م . م
عدم تسلیم صورت یا فهرست یا قرارداد یا مشخصات راجع به مودی در موعد مقرر و یا تسلیم آنها بر خلاف واقع از سوی اشخاصی که قانونا مکلف به تسلیم آنها هستند.
1- در مورد حقوق 2 درصد از حقوق پرداختی + مسولیت تضامنی با مودی در جبران زیان وارده به دولت
2- در مورد پیمانکاری یک درصد کل مبلغ قرارداد + مسولیت تضامنی با مودی در جبران زیان وارده به دولت
ماده 199 ق . م . م
1- عدم کسرو ایصال مالیاتهای تکلیفی مودیان دیگر در ظرف مهلت مقرر جز در مواردی که مسول کسر و ایصال مالیات شرکتهای دولتی، شهرداری ها یا وزارتخانه ها باشند موضوع ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم
2- عدم کسر و ایصال مالیات درمواردی که مسول کسر و وصول مالیات وزارتخانه ، شرکتهای دولتی یا شهرداری ها باشند موضوع تبصره 1 ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم.
3- عدم کسر و ایصال مالیاتهای مودیان دیگر در ظرف مهلت مقرر بوسیله اشخاص حقوقی غیر دولتی موضوع تبصره 2 ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم.
4- عدم کسر مالیات مودیان دیگردر مواعد مقرر بوسیله اشخاص حقیقی موضوع تبصره 3 ماده 199 قانون مالیاتهای مستقیم.
1- جریمه ای معادل 20 درصدمالیات پرداخت نشده + مسولیت تضامنی با مودی در پرداخت مالیات
2- مسئولین امر مشمول مجازات طبق قانون تخلفات اداری خواهند بود.
3- علاوه بر مسئولیت تضامنی نسبت به پرداخت مالیات به حبس تأدیبی از 3 ماه تا 2 سال محکوم خواهند شد به جز مواردی که مدیران اشخاص حقوقی برای پرداخت مالیات تامین سپرده باشند.
4- حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال
ماده 200 ق . م . م
عدم انجام تکالیف یا وظایف مالیاتی قانونی از سوی دفاتراسنادرسمی
مسولیت تضامنی سردفتر با مودی در پرداخت مالیات متعلقه + جریمه ای معادل 20 درصد مالیات متعلقه و در صورت تکرار حبس تادیبی از سه ماه تا دو سال
ماده 201 ق . م . م
استناد از روی علم و عمد به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که بر خلاف حقیقت تهیه و تنظیم شده یا خودداری از تسلیم اظهار نامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود و زیان برای سه سال متوالی
حبس از 3 ماه تا 2 سال و محرومیت از کلیه معافیت ها و بخشودگیهای قانونی در مدت مذکور
ماده 211 ق . م . م
عدم پرداخت یا ترتیب ندادن پرداخت بدهی پس از ابلاغ برگ اجرائی
توقیف اموال منقول یا غیر منقول مودی به اندازه بدهی مودی اعم از اصل و جرایم متعلقه به اضافه 10 درصد بدهی
دانستنیهای مالیاتی
۱- تعریف مالیات
مالیات قسمتی از دارایی و در آمد اشخاص حقیقی و حقوقی تبعه یا مقیم یا دارای در آمد و ثروت در یک جامعه سیاسی معین (کشور) است که اشخاص یادشده بر حسب قوانین مالیاتی آن جامعه مکلف به پرداخت آن می شوند و در صورت استنکاف مجبور به پرداخت آن خواهند شد.
اصولاً وضع مالیات بایستی به موجب قانون باشد. (بنا به اصل قانونی بودن مالیات که در همه دنیا رعایت می گردد.)
اصل ۵۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بیان می دارد که “هیچ نوع مالیات وضع نمی شود مگر به موجب قانون، موارد معافیت و بخشودگی و تخفیف مالیاتی به موجب قانون مشخص می شود.”
قوانین مالیاتی درهر کشوری جزء حقوق عمومی و در نیتجه آمره هستند و برای مردم تکلیف بوجود می آورند و ضمانت اجرا دارند. براین اساس پرداخت مالیات برای همه ی اشخاص تبعه ی یک کشور اصل و معافیت مالیاتی استثناء براصل تلقی می شود. (مواد ۱ و ۲ قانون مالیاتهای مستقیم)
ممنوع الخروج شدن ، جریمه های مالیاتی، توقیف اموال، تامین اموال بدهکار مالیاتی نزد اشخاص ثالث از جمله ضمانتهای اجرای قانون مالیاتهاست .( مواد ۱۸۹ تا ۲۰۲ قانون مالیاتهای مستقیم)
۲- عمر مالیات
عمر مالیات به اندازه عمر کشور ها می باشد. ایجاد و توسعه ی آموزش، بهداشت، زیر ساختهای اقتصادی ، راهها ،بنادر، فرودگاهها و…. از وظایف عمومی دولتهاست که بایستی هزینه ی آنها را از محل مالیات تامین کنند.
باج ، خراج ، حقابه، عوارض و …اسامی متعدد مالیات درگذشته هستند.
حق بیمه و عوارض شهرداری ها نیز نوعی مالیات هستند . تفاوت آنها با مالیات مستقیم این است که موارد و محل خرج آنها کاملاً مشخص می باشد .
مودی مالیاتی
مودی به صورت عام به معنی ادا کننده و کسی که وجهی را پرداخت می کند و به صورت خاص به معنی پرداخت کنندگان مالیات به اشخاص حقیقی و حقوقی که به موجب قانون مکلف به پرداخت مالیات هستند گفته می شود.
۳- عدم پرداخت مالیات
دو نوع عدم پرداخت مالیات داریم:
۱) اجتناب از پرداخت مالیات براساس معافیتها و نکات قانونی.
۲) فرار از مالیات با اعمال تقلب آمیز که جرم است و مجازات دارد .
۴- انواع مالیات
۱- مالیات مستقیم که به درآمد و دارایی اشخاص حقیقی و حقوقی تعلق می گیرد.(مواد ۱۷ تا ۱۳۰ قانون مالیاتهای مستقیم)
۲- مالیات غیر مستقیم که به کالا و خدمات تعلق می گیرد و مصرف کننده آنرا می پردازد.( قانون مالیات برارزش افزوده)
۵- تفاوت مالیات مستقیم با مالیات غیر مستقیم
۱- در مالیات مستقیم مودی قابل شناسایی است و عدم پرداخت مالیات در مورد او ضمانت اجراء پیدا می کند.
۲- در مالیاتهای غیر مستقیم ، دولت پرداخت کننده واقعی مالیات را نمی شناسد و این مالیات ها را از طریق اشخاص دیگری که قانوناً مکلف به وصول و پرداخت آن به دولت می شوند وصول می نماید.
۶- شاخص مالیات
هر مالیات با دو شاخص معرفی می شود:
۱- پایه مالیات. (ماخذ مالیات، مبنای مالیات) Tax Base
2- نرخ مالیات. Tax Rate
پایه ی مالیات آن جنس یا چیزی است که مالیات به آن تعلق می گیرد.
نرخ مالیات تعیین می کند که چه میزان از پایه ی مالیات متعلق به دولت است .( ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم)
نرخ مالیات ممکن است تصاعدی، مقطوع، تنازلی و….. باشد . نرخ مالیات تعیین می کند که دولت چه میزان در درآمد ما شریک است. بنابراین همانگونه که هر شریک می تواند از شریک دیگر حساب شراکت و صورت عملکرد دوره یا مورد شراکت را بخواهد دولت نیز می تواند حساب شراکت خود در درآمد ما را بخواهد و به این دلیل ما در قانون مالیاتها هزینه های قابل قبول و غیر قابل قبول داریم.
دولت ممکن است بعضی هزینه ها و مخارج ما را قابل قبول نداند. مانند هزینه های غیر مربوط با فعالیت های دوره مالی مورد رسیدگی مؤدیان.
یک اصل مهم در اخذ مالیات ، محدود و ممنوع شدن اخذ مالیات مضاعف است. به این معنی که راجع به یک مورد مشخص نباید و نمی توان بیش از یک مالیات اخذ کرد. براین اساس نسبت به واگذاری حقوق املاک براساس ماده ۵۲ قانون مالیاتهای مستقیم به ماده ۷۶ قانون مذکور که تعلق یک مالیات را باعث ساقط شدن بقیه مالیاتها می داند توجه بفرمایید.
۷- رابطه در آمد مشمول مالیات و سود
اداره ی مالیاتی عمدتاً با سود کاری ندارد. معمولاً با درآمد مشمول مالیات کار دارد .
در این مورد سه فرض و حالت داریم :
۱- سود مساوی با درآمد مشمول مالیات است .
۲- سود بیشتر از درآمد مشمول مالیات است.
۳- سود کمتراز در آمد مشمول مالیات است .
حالت اول: اگر دفاتر قانونی عیناً پذیرفته شود و هزینه ها قابل قبول تلقی شوند فقط در این حالت سود مساوی با درآمد مشمول مالیات می شود .
حالت دوم: نرخ های خاص مالیاتی یا سودهای معاف از مالیات ؛ مانند مادة ۱۴۱ ق.م.م (سود حاصل از صادرات). در این حالت سود شرکت مشمول نرخ خاص بوده یا مشمول معافیت شده است و نتیجتاً بیش از درآمد مشمول مالیات خواهد بود.
حالت سوم: مأمور مالیاتی هزینه ها را غیر قابل قبول می داند، ذخیره استهلاک را نمی پذیرد، سود و زیان سنواتی را قبول نمی کند و یا ممکن است دفاتر شرکت رد شده باشد و مأمور مالیاتی در آمدها را علی الرأس تشخیص داده باشد. دراین حالت سود کمتر از درآمد مشمول مالیات شناخته می شود.
«مالیات حقوق»
وفق ترتیبات ماده ی ۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم در مورد مالیات حقوق، دریافت کنندگان حقوق تکلیف به تسلیم اظهار نامه ندارند و مرور زمان آن ۵ سال از سررسید پرداخت آن می باشد. مرور زمان مالیاتی در قانون مالیاتهای مستقیم قبل از اصلاحیه سال ۱۳۸۰ سه سال از تاریخ سر رسید بوده است.
معافیت های مالیاتی در مورد حقوق در مادة ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم ذکر شده است.
در مواردی که کارفرما به تکالیف خود برای پرداخت مالیات حقوق اقدام نکند، طبق مقررات ماده ۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم، مالیات به انضمام جرایم مربوط با صدور برگ تشخیص از کارفرما مطالبه خواهد شد و کارفرما در صورت اعتراض می تواند وفق ماده ۲۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم اقدام کند.
«مالیات تکلیفی»
درمورد مالیات تکلیفی موضوع ماده ی ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم مالیات که به عنوان علی الحساب کسر می شود و مرور زمان ندارد. قابل ذکر است که برابر ماه ی ۱۹۹ قانون مالیاتهای مستقیم ، اشخاصی که برابر قانون مالیاتهای مستقیم، مکلف به کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر هستند در صورت تخلف بصورت تضامنی با مودی مسئول پرداخت مالیات هستند و علاوه بر آن ۲۰% مالیات پرداخت نشده در سررسید را نیز جریمه خواهند شد.
نکته : موضوع ماده ی ۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم (اختلاف در مورد مالیات تکلیفی حقوق) قابل توافق با ممیز مالیاتی هست. اما مالیات تکلیفی موضوع ماده ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم قابل توافق با ممیز مالیاتی نیست.
توصیه می شود در مورد ماده ی ۱۰۴ قانون مالیاتهای مستقیم اگر سازمان امور مالیاتی از کارفرما تصفیه و واریز مالیات کسرشده ماده ی ۱۰۴ را مطالبه کرد کارفرما هم از پیمانکار خود بخواهد مفاصاحساب مالیاتی خود را به کارفرما ارائه کند و کارفرما نیز آن را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نماید. چون در مورد پرداخت این مالیات مودی و پرداخت کننده متضامناً مسئول هستند. اگر مودی، مفاصای مالیاتی داشته باشد کارفرما مسئول پرداخت آن نخواهد شد.
«تشویقات مالیاتی»
۱- معادل یک درصد بازای هر ماه از مالیاتهای پرداختی مؤدی تا سررسید مقرر بعنوان جایزه خوش حسابی از مالیات متعلقه کسر خواهد شد. (ماده ۱۹۰ قانون مالیاتهای مستقیم)
۲- چنانچه مؤدیان مالیاتی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی هستند سه سال متوالی تراز نامه و حساب سود و زیان ودفاتر و مدارک آنها مورد قبول اداره مالیاتی قرارگیرد و مالیات هر سال خود را در سال تسلیم اظهار نامه و بدون مراجعه به هیأتهای حل اختلاف مالیاتی پرداخت نموده باشند علاوه بر بند فوق معادل ۵ درصد اصل مالیات سه سال متوالی را بعنوان جایزه دریافت خواهند داشت که این جایزه از مالیات معاف است. (ماده ۱۸۹ ق . م م )
۳- در صورت تمکین به برگ تشخیص مالیاتی و توافق با اداره مالیاتی از ۸۰ درصد جرائم متعلقه معاف خواهند بود (تبصره یک ماده ۱۹۰ ق.م.م)
۴- در صورتی که مودیان ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی مالیات نسبت به پرداخت یا ترتیب پرداخت آن اقدام نمایند ۴۰ درصد جرائم متعلقه بخشیده می شود .(تبصره ۲ ماده ۱۹۰ ق . م .م)
« جرائم مالیاتی »
۱- عدم تسلیم اظهار نامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بندهای (الف و ب) ماده (۹۵) موجب تعلق جریمه ای معادل ۴۰ درصد مالیات متعلق بوده که غیر قابل بخشش است.
۲- عدم تسلیم اظهارنامه ی موضوع ماده ۱۱۴ توسط آخرین مدیران شرکت باعث خواهد شد که مدیران متضامناً مسئول پرداخت مالیات شرکت شوند .(تبصره ماده ۱۱۸ ق . م . م)
۳- عدم تسلیم اظهار نامه و تراز نامه حساب سود و زیان در دوره معافیت موجب لغو معافیت در سال مربوط خواهد شد.(تبصره ماده ۱۹۳ ق.م.م)
۴- عدم اجرای طرح توسعه، تکمیل، بازسازی و نوسازی و یا عدم بهره برداری ظرف مدت یکسال پس از مهلت تعیین شده در طرح سرمایه گذاری و یا انحلال یا انتقال ظرف مدت پنجسال پس از شروع بهره برداری، موجب تعلق مالیات معادل معافیت های مالیاتی منظور شده برای اجرای طرح و جرائم متعلقه موضوع ماده (۱۹۰) می شود. (تبصره ۱ ماده ۱۳۸ ق.م.م).
۵- در صورت خودداری از ارائه دفاتر در اجرای ماده ۱۸۱ ق. م.م بدون عذرموجه، درآمد مشمول مالیات مودی با نظر هیأت موضوع ماده ۹۷ ق.م.م بطریق علی الرأس محاسبه می شود. ( ماده ۱۸۱ ق . م . م)
۶- تاخیر در پرداخت مالیات پس از سررسید مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل ۵/۲ درصد مالیات متعلقه بازای هر ماه تاخیر می شود.( ماده ۱۹۰ ق . م . م) این جریمه در مورد اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای الف و ب ماده ۴۰۹۵ درصد می باشد غیر قابل بخشودگی است.
۷- عدم تسلیم اظهار نامه در موعد مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل ده درصد مالیات متعلقه خواهد شد.
(ماده ۱۹۲ ق . م. م) این جریمه در مورد اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای الف و ب ماده ۹۵ ق.م.م چهل درصد می باشد و غیر قابل بخشودگی است.
۸- عدم تسلیم تراز نامه و حساب سود و زیان یا عدم ارائه دفاتر موجب تعلق جریمه ای معادل ۲۰ درصد مالیات متعلقه برای هریک از موارد فوق خواهد شد. (ماده ۱۹۳ ق .م .م)
۹- رد دفاتر قانونی موجب تعلق جریمه ای معادل ۱۰ درصد مالیات متعلقه خواهد شد.(ماده ۱۹۳)
تبصره مادة ۱۹۲ و تبصره مادة ۱۹۳ و مادة ۱۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم متضمن نکاتی به شرح ذیل می باشند:
مادة ۱۹۲ قانون مالیاتهای مستقیم عدم تسلیم اظهارنامه در مواعد مقرر بوسیله مودی را موجب ۱۰% جریمه معادل مالیات متعلقه می داند. تبصره ی این ماده عدم تسلیم اظهار نامه توسط اشخاص حقوقی و مشمولان بندهای الف و ب ماده ۹۵ قانون مذکور را مشمول جریمه ی ۴۰% دانسته و جریمه ی مذکور قابل بخشودگی نیست.
بنابراین مودیان باید در تسلیم اظهار نامه با پست سفارشی دو قبضه تسریع کنند.
تبصره ی مادة ۲۲۶ قانون مالیاتهای مستقیم تسلیم اظهار نامه ی اصلاحی و تکمیلی را پیش بینی نموده و مودی را مجاز می داند که ظرف یک ماه اظهار نامه اصلاحی بدهد تا جایگزین اظهار نامه ی قبلی شود و تسلیم اظهار نامه ی اول در مواعد قانونی را کافی برای رفع مسئولیت تسلیم اظهار نامه می داند .
در مورد تبصره مادة ۱۹۳ به بند پایانی مادة ۱۱۰ قانون مالیاتهای مستقیم توجه شود.
تسلیم اظهار نامه در موعد مقرر حتی برای اشخاصی که در دورة معافیت هستند الزامی است و اگر این اشخاص اظهار نامه را در مواعد مقرر تسلیم نکنند از شمول معافیت خارج می شوند و به شرح ذیل مشمول:
الف) بند ۱ مادة ۹۷ قانون مالیاتهای مستقیم می شوند.
ب) از آنان مطالبه مالیات می شوند.
ج) ۴۰% مالیات هم جریمه می شوند.
۱۰- چنانچه اظهار نامه ی مالیاتی به موقع تسلیم و بدون رسیدگی قبول شده باشد (ماده ۱۵۸) در صورتیکه در آمد ابرازی مؤدی بادرآمد تشخیصی قطعی شده اداره امور مالیاتی بیش از ۱۵ درصد اختلاف داشته باشد علاوه بر تعلق جرائم مالیاتی به مؤدی تا سه سال هیچگونه بخشودگی و تسهیلات دیگر به وی اعطاء نخواهد شد.(ماده ۱۹۴ ق . م. م)
۱۱- جریمه ی تخلف آخرین مدیران قبل از انحلال از لحاظ تسلیم اظهار نامه ی موضوع ماده ۱۱۴ معادل ۲ درصد سرمایه پرداخت شده شرکت در تاریخ انحلال خواهد بود. (ماده ۱۹۵ ق . م.م)
۱۲- جریمه ی تسلیم اظهار نامه موضوع ماده ۱۱۴ بر خلاف واقع توسط آخرین مدیران شخص حقوقی معادل یک درصد سرمایه ی پرداخت شده در تاریخ انحلال می باشد.(ماده ۱۹۵ ق . م.م )
۱۳- جریمه ی مدیران تصفیه در صورت تخلف از مقررات مالیاتی معادل ۲۰ درصد مالیات متعلقه خواهد بود. (ماده ۱۹۶ ق . م .م)
۱۴- جریمه ی عدم تسلیم لیست حقوق معادل ۲ درصد حقوق پرداخت شده می باشد .(ماده ۱۹۷ ق . م . م)
۱۵- جریمه ی عدم تسلیم قراردادهای پیمانکاران ظرف مهلت مقرر معادل یک درصد مبلغ قراردادها خواهد بود.(ماده ۱۹۷ ق. م . م).
۱۶- عدم کسر و ایصال مالیاتهای تکلیفی در موعد مقرر موجب تعلق جریمه ای معادل ۲۰ درصد مالیات متعلقه خواهد شد.(ماده ۱۹۹ ق . م . م)
۱۷- وصول مالیات از طریق عملیات اجرائی علاوه بر وصول اصل بدهی و جرایم متعلقه باعث تعلق جریمه ای معادل ۱۰ درصد جمع بدهی و جرائم متعلقه خواهد شد. (ماده ۲۱۱ ق . م . م)
« حل اختلاف مالیاتی»
مادة ۲۴۴ قانون مالیاتهای مستقیم مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف های مالیاتی را هیأت حل اختلاف مالیاتی می داندکه متشکل از۱ نفر عضو قاضی و ۱نفر نماینده ی سازمان امور مالیاتی است و۱نفر نماینده ی اتاق بازرگانی و صنایع و معاون یا اتاق تعاون یا جامعه ی حسابداران رسمی یا تشکلهای صنفی به انتخاب مودی می باشد.
مودی باید بخواهد که نماینده مورد نظر او ازاتحادیه صنفی ذیربط خود باشد تا دفاع ازاو را به خوبی انجام دهد. براساس تبصره های ۱ و ۲ همین ماده اداره مالیاتی به هنگام تشکیل جلسه از اعضاء هیأت حل اختلاف که یکی از آنها نماینده معرفی شده ی مودی است دعوت می کند.
اگر مودی نماینده ی را خودش انتخاب نکند سازمان امور مالیاتی یکی از نمایندگان مورد نظرخود (معمولاً نماینده اتاق بازرگانی) را دعوت می کند.
پس از آنکه برگ تشخیص مالیات با اوصاف و شرایط قانونی مندرج در مادة ۲۳۷ قانون مالیاتهای مستقیم صادر و ابلاغ شد ممکن است مودی اعتراض داشته باشد. اعتراض مودی براساس ماده ۲۳۸ قانون مالیاتهای مستقیم برای رسیدگی نزد ممیز کل مطرح می شود و ظرف ۳۰ روز از تاریخ اعتراض مودی رسیدگی خواهد شد . اعتراض مودی در این مرحله قابل توافق با ممیز کل است.
اگر مودی با ممیز کل به توافق نرسیده باشند پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی می رود . درهمین مرحله که پرونده نزد ممیز کل می رود مودی باید بخواهد که در صورت عدم توافق با ممیز کل از نماینده اتحادیه (یا هر مرجعی که مودی خواسته) دعوت شود و اگر سازمان مالیاتی از نماینده ی معرفی شده بوسیله مودی دعوت نکرده بود مودی باید جهت حضور نماینده معرفی شده خود تقاضای تجدید جلسه را بکند.
براساس ماده ۲۴۰ قانون مالیاتهای مستقیم، نماینده سازمان امور مالیاتی باید در جلسه هیأت حل اختلاف مالیاتی حاضر شود و برای توجیه تشخیص و نظر خود دلایل کافی و مستند ارائه کند وبرابر مادتین ۲۴۸ و ۲۴۹ قانون مالیاتهای مستقیم هیأت حل اختلاف مالیاتی بایستی براساس دلایل و مستندات قانونی و کامل و به صورتی دقیق به اعتراض مودی رسیدگی کنند و رأی این هیأت بایستی مدلل و مستند و موجه باشد.
حضور نماینده ی مودی بویژه آنکه از اتحادیه صنفی مربوطه انتخاب شده باشد و توجه این نماینده به حقوق قانونی مودی وتوجه به ترتیبات قانونی رسیدگی به موضوع در هیأت حل اختلاف مالیاتی می تواند حقوق قانونی مودی را حفظ نماید.
ضمانت اجرای اعتراضات غیر موجه این است که برابر مقررات اگر مودی اعتراض کرد و اعتراض او در مراجع رسیدگی وارد دانسته نشد بایستی ۱% مبلغ مالیات را به عنوان هزینه ی دادرسی بپردازد.